Λάβαμε και δημοσιεύουμε από τον Νικόλαο Φ. Γεωργιτσόπουλο το παρακάτω πολύ αξιόλογο άρθρο του, σχετικά με το κόστος των ερευνών και της αναζήτησης εξαφανισθέντων ανθρώπων καθώς είναι αρκετά ενδιαφέρον να αντικρίσουμε αυτή τη πτυχή της αστυνομικής πραγματικότητας και μέσα από μια διαφορετική προσέγγιση αυτής της οικονομικής και τους κόστους χωρίς σε καμία περίπτωση να υπονομεύεται η ανθρώπινη ζωή.
Στο παρόν άρθρο επιχειρείται μια αποκάλυψη της οικονομικής διάστασης των υπηρεσιών που παρέχει η αστυνομία. Οι δραστηριότητες που αναπτύσσει η αστυνομία και οι καθημερινές ασχολίες της δεν έχουν να κάνουν αποκλειστικά και μόνο με το έγκλημα. O Collier P.Μ., (2006) επισήμανε ιδιαίτερα το γεγονός ότι οι δραστηριότητες των αστυνομικών δυνάμεων δεν ασχολούνται αποκλειστικά και μόνο με το έγκλημα αλλά και με άλλες δραστηριότητες που δε σχετίζονται με εγκληματικά περιστατικά όπως η τροχαία αστυνόμευση, η αναζήτηση εξαφανισμένων ανθρώπων και άλλα.
Η εξαφάνιση ενός ανθρώπου δεν είναι αδίκημα άλλα ένα κοινωνικό φαινόμενο. Εξαφανισθέν πρόσωπο θεωρείται κάποιο που δηλώνεται στην αστυνομία ως εξαφανισθέν, είναι άγνωστο που βρίσκεται και υπάρχουν φόβοι για την ασφάλεια και την ευημερία του. Είναι γεγονός ότι το ένα τρίτο περίπου των ατόμων που εξαφανίζονται, εξαφανίζονται περισσότερο από μια φορά. Οι άνθρωποι που εξαφανίζονται μπορεί να προέρχονται από όλες τις εκφάνσεις της ζωής και όλες τις ηλικίες, από παιδία και εφήβους μέχρι ηλικιωμένους. Μερικοί άνθρωποι χάνονται σκόπιμα επειδή έχουν πάρει μια απόφαση και κάποιοι άλλοι χάνονται χωρίς τη θέλησή τους. Παράδειγμα των τελευταίων ημερών που ταλανίζει την ελληνική κοινωνία η εξαφάνιση και το τραγικό τέλος που είχε η περίπτωση του Βαγγέλη Γιακουμάκη στη πόλη των Ιωαννίνων.
Έχετε αναρωτηθεί πόσο θα μπορούσαν να κοστίζουν σε οικονομικό κόστος οι έρευνες αυτές για την ανεύρεση εξαφανισμένων προσώπων; Φυσικά σε καμία περίπτωση δεν υπονομεύεται η ανθρώπινη ζωή εις βάρος του οικονομικού κόστους. Η ανθρώπινη ζωή είναι ανεκτίμητη και κανένα «κρύο» αριθμητικό ποσό δεν βλέπει τον πόνο και την αγωνία των εγγύτερων συγγενών και πλησίον για τη πορεία και το αποτέλεσμα των ερευνών που διεξάγονται. Ωστόσο είναι αρκετά ενδιαφέρον να αντικρίσουμε αυτή τη πτυχή της αστυνομικής πραγματικότητας μέσα από μια οικονομική θεώρηση και σκοπιά. Σε θέματα αστυνόμευσης, υπήρξαν περιορισμένες μελέτες για τις επιπτώσεις αστυνομικών δραστηριοτήτων που αφορούν το κόστος των παρεχόμενων αστυνομικών υπηρεσιών. Η σύνδεση κόστους και αστυνόμευσης δεν αποτελεί κάτι καινούργιο.
Περιορισμένες σε αριθμό έρευνες και μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί στο εξωτερικό για θέματα κόστους των παρεχόμενων αστυνομικών υπηρεσιών. Η έρευνα που αφορά το Ην. Βασίλειο είναι η πιο ευρεία και ανεπτυγμένη στο συγκεκριμένο τομέα. Πιο συγκεκριμένα στο παρόν γίνεται αναφορά στο κόστος των ερευνών για την αναζήτηση και την ανεύρεση εξαφανισμένων και χαμένων προσώπων στο Ην. Βασίλειο.
Σύνδεση ερευνών και κόστους
Μια πρόσφατη μελέτη των Greene και Pakes (2014) αναφέρεται στο φαινόμενο της αναζήτησης ανθρώπων που έχουν εξαφανιστεί, από την αστυνομία του Ην. Βασιλείου και την αποκάλυψη της οικονομικής του διάστασης από άποψης κόστους. Οι ίδιοι επίσης αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι το κόστος των ερευνών για ανθρώπους που εξαφανίστηκαν αποτέλεσε θέμα και αντικείμενο ευρείας συζήτησης στη κοινωνία του Ην. Βασιλείου. Η ίδια η έρευνα αυτή τοποθετείται μέσα σε ένα πλαίσιο τρεχουσών εξελίξεων στο Ην. Βασίλειο όπως αυτό της «ιδιωτικοποιήσης» της αστυνομίας και της «μεταφοράς» αστυνομικού έργου από το κράτος προς τους ιδιώτες και των πρόσφατων αλλαγών στην πολιτική που περιλαμβάνει τις έρευνες για εξαφανισμένα πρόσωπα.
Η μελέτη που έγινε προσπάθησε να καθορίσει το κόστος των ερευνών για την ανεύρεση εξαφανισμένων προσώπων, μέσω μιας έρευνας σε τετρακόσια επτά (407) στελέχη αστυνομικούς και προσωπικό σε δύο αστυνομικές δυνάμεις του Ηνωμένου Βασιλείου και μια ρεαλιστική εκτίμηση του κόστους μιας ερευνάς αναζήτησης ενός χαμένου προσώπου που πραγματοποιήθηκε από 33 αστυνομικούς από δύο βρετανικές αστυνομικές δυνάμεις.
Οι Greene και Pakes (2014), έκαναν λόγο για δύο διαφορετικές προσεγγίσεις όσον αφορά το χειρισμό υποθέσεων εξαφανισμένων ανθρώπων. Η πρώτη προσέγγιση αφορά υψηλού κινδύνου υποθέσεις (highrisk) εξαφανισμένων προσώπων που της περισσότερες φορές ξεκινούν ως έρευνα αναζήτησης εξαφανισμένου προσώπου και καταλήγουν σε έρευνα ανθρωποκτονίας ή σε μια μεγάλη ποινική υπόθεση. Τέτοιες περιπτώσεις τείνουν να γίνονται εθνικές ή παγκόσμιες συζητήσεις που διαρκούν για μέρες ή εβδομάδες, όπως στην περίπτωση της Madeleine McCann[1] που εξαφανίστηκε στην Πορτογαλία το 2007 και αναζητείται για χρόνια, ακόμη μέχρι και σήμερα. Με αυτό τονίζεται τη σημασία των ερευνών για την αναζήτηση χαμένων προσώπων οι οποίες μπορεί να καταλήξουν να μετατραπούν σε μια πιο υψηλού κινδύνου ποινική έρευνα. Ωστόσο, τέτοιες περιπτώσεις υψηλού κινδύνου αποτελούν την εξαίρεση τις περισσότερες φορές.
Η δεύτερη προσέγγιση αφορά μεσαίου κινδύνου (medium risk) υποθέσεις. Οι υποθέσεις αυτές αφορούν εξαφανισμένα άτομα τα οποία βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα επιστρέφουν μέσα σε λίγες ώρες ή μετά από μια ημέρα ή δύο πίσω στο σπίτι τους ή στο οικείο περιβάλλον τους. Είναι αυτές οι περιπτώσεις που απαιτούν ενεργό και μετρημένη απάντηση από την αστυνομία και άλλους φορείς, προκειμένου να εντοπιστεί το πρόσωπο που έχει εξαφανιστεί και να υποστηριχθεί το πρόσωπο που έχει δηλώσει την εξαφάνιση. Η αστυνομία στη Βρετανία ασχολήθηκε με 327.000 υποθέσεις ααγνοουμένων τη διετία 2010 έως 2011 (NPIA, 2011).
Περιπτώσεις εξαφανίσεων μεσαίου κινδύνου αποτελούν το 90% των περιπτώσεων στο West Mercia του Ην. Βασιλείου και το 81% στο Warwickshire του Ην. Βασιλείου για το έτος 2011. Οι περιπτώσεις αυτές αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής αστυνόμευσης και, όπως καταλήγουν στην έρευνα τους οι Greene και Pakes (2014), αποτελούν μια σημαντική διαρροή πόρων της αστυνομίας. Αυτές είναι και το μεγαλύτερο μέρος των ερευνών εξαφανισμένων προσώπων που τοποθετούνται στο επίκεντρο της μελέτης.
Ωστόσο μελέτες και έρευνες σχετικά με το κόστος των αστυνομικών ερευνών εξαφανισμένων προσώπων έχουν γίνει και πριν τους Greene και Pakes (2014). Η αστυνομία του Lancashire (Ην. Βασίλειο) (Middleham και Marston, 2004) καθόρισε ένα ποσό των £880 (περίπου 1.220,50 €) ανά εξαφανισμένο άτομο όταν διεξάγεται έρευνα για τον εντοπισμό του, το κόστος της οποίας αυξάνεται σε £1460 (περίπου 2.024,92 €) αν το άτομο που έχει εξαφανιστεί διαπράξει ένα έγκλημα, ενώ βρίσκεται σ’ αυτή τη κατάσταση. Ταυτόχρονα η ίδια μελέτη παραθέτει ένα νούμερο των εννέα χιλιάδων (9.000) αγνοουμένων ετησίως στο Lancashire με κόστος 5,4 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό θα ισοδυναμούσε με ένα κόστος £600 (περίπου 832,16 €) ανά εξαφανισμένο πρόσωπο που αναζητείται. Η αστυνομία του Hertfordshire (2011), εκτιμάται ότι η υπόθεση ενός αγνοουμένου κοστίζει £ 1.700 (περίπου 2.357,78 €) που κατανέμονται σε κόστος τηλεφώνων και επικοινωνίας και έξοδα προσωπικού.
Σε γενικές γραμμές από κυβερνητικές οργανώσεις του Ην. Βασιλείου (CEOP, 2011) συχνά αναφέρεται ένα στρογγυλοποιημένο ποσό της τάξης των £ 1.000 (περίπου 1386.93 €) ανά εξαφανισμένο παιδί. Λαμβάνοντας υπόψη την ονομαστική αξία των τιμών αυτών, τα στοιχεία αυτά θα σήμαιναν ότι έρευνες εξαφανισμένων προσώπων καταλαμβάνουν περισσότερο χρόνο για να διερευνηθούν και από εγκλήματα όπως η κλοπή, οι φθορές ξένης ιδιοκτησίας ή οι επιθέσεις (Brand και Price, 2000; Sinclair και Taylor, 2008).
Η μεθοδολογία
Η μεθοδολογία προσδιορισμού του κόστους των Greene και Pakes (2014) για μια έρευνα εξαφανισμένου προσώπου στηρίζεται σε ένα ειδικό λογισμικό μέσα από ένα σύστημα διαφόρων συνδεμένων μεταξύ τους υπολογιστών, το όποιο ονομάζεται «COMPACT» (WPC Software Ltd, 2012). Το COMPACT διαθέτουν είκοσι δύο αστυνομικές δυνάμεις στο Ην Βασίλειο μεταξύ αυτών και οι αστυνομίες του West Mercia και Warwickshire του Ην. Βασιλείου. Κατά το άνοιγμα μιας νέας έρευνας το σύστημα παράγει δώδεκα βασικές ενέργειες που εκτελούνται όπως η καταχώριση των στοιχειών, ο έλεγχος του ιστορικού, το σκανάρισμα και μοίρασμα των φωτογραφιών του αγνοούμενου προσώπου, η αναζήτηση του σε πιθανά μέρη που προτείνονται και άλλες ενέργειες που θα πρέπει να γίνουν από την αστυνομία.
Η μεθοδολογία προσδιορισμού του κόστους μιας αστυνομικής έρευνας εξαφανισμένου ατόμου, περιλαμβάνει δύο οπτικές. Η πρώτη οπτική αφορά την εκτίμηση του κόστους για την ολοκλήρωση των δώδεκα αυτών ενεργειών που παράγει το λογισμικό σύμφωνα με συνεντεύξεις και διανομή ερωτηματολογίων που έγινε στο προσωπικό των δυο αστυνομικών δυνάμεων για το χρόνο και τους πόρους που απαιτούνται για την εκτέλεση κάθε εργασίας. Η δεύτερη οπτική περιλαμβάνει την πραγματική απεικόνιση του κόστους μιας έρευνας μιας γυναίκας αγνοούμενης η εισαγωγή των στοιχειών της υπόθεσης στο λογισμικό COMPACT δεν έβγαλε λιγότερες από εξήντα πέντε ενέργειες που θα πρέπει να γίνουν για τον εντοπισμό της.
Και οι δύο οπτικές παράγουν εκτιμήσεις κόστους. Η πρώτη οπτική προσδιορισμού κόστους των Greene και Pakes (2014), η όποια πρόεκυψε μέσα από εκτιμήσεις που κάνει το προσωπικό των αστυνομικών δυνάμεων σχετικά με την εμπλοκή του σε μία έρευνα εξαφανισμένου προσώπου την εκτίμηση του κόστους για την ολοκλήρωση των δώδεκα βασικών ενεργειών που παράγει το λογισμικό COMPACT το ποσό για κάθε μια έρευνα ανέρχεται περίπου σε ένα ελάχιστο ύψος των £1.325,44 (περίπου 1.837,69 €). Το πώς αναλύεται αυτό το κόστος απεικονίζεται στη παρακάτω εικόνα.
Εικόνα 1: Το κόστος συμφώνα με τη πρώτη οπτική, (Πηγή: Greene, Pakes, 2014).
Η δεύτερη οπτική προσδιορισμού κόστους των Greene και Pakes (2014), η όποια πρόεκυψε μέσα από μια πραγματική περίπτωση μιας έρευνας για μια αγνοουμένη γυναίκα προσδιόρισε ένα κόστος το όποιο ανέρχεται περίπου σε ένα ελάχιστο ύψος των £ 2.415,80 (περίπου 3.350,83 €). Το πώς αναλύεται αυτό το κόστος απεικονίζεται στη παρακάτω εικόνα.
Εικόνα 2: Το κόστος συμφώνα με τη δεύτερη οπτική, (Πηγή: Greene, Pakes, 2014).
Στη συγκεκριμένη υπόθεση όμως αν και αποτέλεσε μια υπόθεση μεσαίου κινδύνου όπως κατηγοριοποιήθηκε από τους Greene και Pakes (2014) η αγνοουμένη γυναίκα βρέθηκε σε λιγότερο από σαράντα οκτώ ώρες και απαιτήθηκε η συμβολή και η συνεργασία και άλλων αστυνομικών δυνάμεων με την εμπλοκή τριάντα τριών (33) αστυνομικών με τη συνδρομή ειδικών εκπαιδευμένων σκυλιών, κάτι το όποιο αύξησε όπως είναι φυσικό το κόστος της όλης έρευνας.
Αν και αρχικά στη μελέτη των Greene και Pakes (2014), το κόστος μιας έρευνας εξαφανισμένου ατόμου προσδιορίστηκε κατ’ εκτίμηση από τους αστυνομικούς κοντά στις £1.325,44 (περίπου 1.837,69 €) αυτό που έδειξε η πραγματικότητα μέσω της παρακολούθησης μιας πραγματικής έρευνας είναι ότι μπορεί να το ξεπεράσει κατά πολύ και να αγγίξει το ποσό των £2.415,80 (περίπου 3.350,83 €). Η απόκλιση μεταξύ αυτών των δύο μεγεθών είναι £1.090,36 (περίπου 1.513,14 €). Αυτό το κόστος είναι υψηλότερο από το κόστος που αναφέρεται συχνά από άλλους κυβερνητικούς οργανισμούς του Ην. Βασιλείου και δημοσιεύσεις που έχουν γίνει που αναφέρθηκαν προηγουμένως παραπάνω και μπορεί να βοηθήσει να τεθεί μια προοπτική στις συζητήσεις για την αστυνόμευση και την οικονομική βάση πάνω στην οποία η αστυνομία μπορεί να αναλάβει τα καθήκοντά της.
Όπως τονίζουν οι Greene και Pakes (2014) η έρευνα περιπτώσεων εξαφανισμένων προσώπων είναι υψηλής έντασης εργασίας και, ως εκ τούτου, δαπανηρή. Ωστόσο, θα πρέπει να της δοθεί η κατάλληλη προσοχή όσον αφορά θέματα της προτεραιότητας των δράσεων της αστυνομίας και των πόρων που διατίθενται για αυτές.
Συμπεράσματα
Τα συμπεράσματα που παρουσιάζονται στη μελέτη τους οι Greene και Pakes (2014) δίνουν έμφαση στο φορτίο των ερευνών αγνοούμενων προσώπων στην αστυνομία με έναν διαφορετικό τρόπο. Στην έρευνα τονίζεται, πως εάν υπολογιστεί το ανωτέρω ποσό ως μέσο κόστος (αν και είναι αμφισβητήσιμο αυτό δεδομένου ότι ένας μικρός αριθμός υψηλού κινδύνου περιπτώσεων εξαφανίσεων θα διαστρεβλώσει το μέσο κόστος προς τα πάνω ενώ ένας μεγάλος αριθμός γρήγορα εξιχνιασμένων και χαμηλού κινδύνου ερευνών αγνοούμενων προσώπων μπορεί να το τραβήξει προς τα κάτω) 327.000 περιπτώσεις αγνοούμενων προσώπων ανέρχονται συνολικά σε ένα ποσό άνω των 700 εκ. λιρών (£), δηλαδή περίπου 970 εκ. ευρώ.
Οι Greene και Pakes (2014) επισημαίνουν ότι οι προειδοποιήσεις που μπορεί να προκύψουν από τη δημοσίευση τέτοιων ποσών μπορεί να ωθήσει προς τα εμπρός τις συζητήσεις στο Ην. Βασίλειο σχετικά με την απαλλαγή των αστυνομικών δυνάμεων από τέτοιες εργασίες και την ανάθεση τους σε ιδιωτικές εταιρείες. Το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος αυτού του κόστους αποτελείται από τους εσωτερικούς μηχανισμούς διασύνδεσης της αστυνομίας μπορεί να έρθει να προσθέσει περαιτέρω ώθηση σε αυτή την αντίληψη.
Κλείνοντας τη μελέτη τους, οι Greene και Pakes (2014) επισημαίνουν ότι η ανάπτυξη μιας μεθόδου κοστολόγησης των ερευνών εξαφανισμένων προσώπων υπερβαίνει την καθιέρωση ενός ορισμένου οικονομικού ποσού. Όπως αναφέρουν οι Greene και Pakes (2014) τα συμπεράσματα που αναφέρονται σε αυτήν την μελέτη μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως σκηνικό για να συζητήσουν τις κοινές ευθύνες της αστυνομίας και άλλων κρατικών υπηρεσιών και να ενδυναμώσουν (προς το καλύτερο ή το χειρότερο) τις συζητήσεις που έχουν ξεκινήσει στο Ην. Βασίλειο σχετικά με την απαλλαγή της αστυνομίας από έρευνες εξαφανισμένων και εξωτερική ανάθεση των ερευνών αυτών σε ιδιωτικές εταιρείες. Μπορεί να βοηθήσει να εντάξει στις συζητήσεις το θέμα γύρω από το ποιος φέρει την ευθύνη της προσοχής και ποιος την οικονομική ευθύνη σε περιπτώσεις εξαφανίσεων όπου το πρόσωπο που έχει εξαφανιστεί βρίσκεται κάτω από την επίβλεψη, την ευθύνη και τη προστασία μιας κρατικής υπηρεσίας όπως για παράδειγμα ένα σπίτι ή ίδρυμα φιλοξενίας και στέγασης ανηλίκων, ένα νοσοκομείο ή μια μονάδα ψυχικής υγείας καθώς όπως επισημαίνουν στη μελέτη τους, η πλειονότητα των περιπτώσεων εξαφανίσεων αφορούν τέτοια πρόσωπα.
Καταλήγοντας, το κόστος που παρουσιάζουν οι Greene και Pakes (2014) μπορεί να φαίνεται ως ένα κρύο αριθμητικό ποσό που δεν βλέπει τον πόνο και την αγωνία των ανθρώπων για τη πορεία και το αποτέλεσμα των ερευνών αυτών για την αναζήτηση ενός εξαφανισμένου ατόμου, μπορεί στην πραγματικότητα να γίνει ένας οδηγός μίας αρκετά δραματικής αλλαγής στον τρόπο που πραγματοποιούνται οι έρευνες εξαφανισμένων ατόμων, από ποιον πραγματοποιούνται αυτές οι έρευνες καθώς έρχονται αντιμέτωποι αστυνομία και ιδιωτικές εταιρείες, μέχρι ποιο είναι το κόστος και το αποτέλεσμα από αυτό (οι ιδιωτικές εταιρείες θα επιδιώκουν όσο το δυνατό μικρότερο κόστος χωρίς να νοιάζονται για το αποτέλεσμα και την ανεύρεση του ατόμου ενώ με την αστυνομία θα συμβαίνει το αντίθετο).
Βιβλιογραφία
Brand, S. & Price, R. (2000). The Economic and Social Costs of Crime. Home Office Research Study 217. Economics and Resource Analysis – Research, Development and Statistics Directorate.
Child Exploitation and Online Protection Centre(CEOP). (2011). Scoping Report on Missing and Abducted Children. ΗνωμένοΒασίλειο: CEOP.
Collier, P. (2006). Costing police services: The politicization of accounting. Critical Perspectives on Accounting. 17:57-86.
Greene, K. & Pakes, F. (Ιανουάριος 2014). The Cost of Missing Person Investigations: Implications for Current Debates. Policing-a Journal of Policy and Practice. 8(1):27-34.
Middleham, N. & Marston, C. (2004). Mole Hills from Mountains. Preston: Lancashire Constabulary.
National Police Improvement Agency UK, (NPIA). (2011). Missing Persons: Data and analysis 2010-2011. NPIA: Missing persons bureau.
Sinclair, M. & Taylor, C., (2008). The Cost of Crime. "The Tax Payers Alliance". Διαθέσιμοσε:http://www.taxpayersalliance.com/ the_cost_of_crime.pdf. (Ανακτήθηκε10 Ιουνίου, 2014).
WPCSoftwareLtd, (2012). COMPACT. Διαθέσιμο σε: http://www.wpcsoft.com/products/compact.aspx(Ανακτήθηκε 11 Ιουνίου, 2014).