Τα Βαλκάνια ποτέ δεν έμειναν εκτός των σχεδίων όλων των μεγάλων δυνάμεων. Οι απόψεις που συχνά πυκνά τα τελευταία χρόνια ακούγαμε από διάφορες πηγές περί “αμερικανικής αποχώρησης” και άλλων σχετικών “αναλύσεων” δεν μπορούσαν να σταθούν σε οποιαδήποτε σοβαρή κριτική. Η κατάρα των Βαλκανίων ήταν και είναι ότι θα βρίσκονται πάντα σε πρώτο πλάνο.
Μια ανάλυση του αμερικανικού think tank Stratfor, απλά επιβεβαιώνει ότι στα Βαλκάνια γίνεται πάλι “παιχνίδι”. Και δεν μπορεί αυτό να μην αφορά και να μην έχει επιπτώσεις σοβαρές στην Ελλάδα. Όπως θα διαπιστώσετε η Ελλάδα δεν …υπάρχει πουθενά ως “παίκτης” .
Όπως επισημαίνει η ανάλυση του Stratfor “η Ρωσία, η Τουρκία και η Δύση έχουν ένα κοινό αντίπαλο στα Βαλκάνια: τη πολιτική αστάθεια.
Αυτή η λωρίδα γης στη συμβολή των τριών ιστορικών αυτοκρατοριών, μεταξύ της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας έχει γίνει εδώ και καιρό το επίκεντρο του ανταγωνισμού μεταξύ των παγκόσμιων δυνάμεων. Είναι μία αρένα αντιπαράθεσης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης. Και οι δύο πλευρές προσπαθούν να “αγοράσουν” επιρροή με επενδύσεις και ενεργειακά έργα”.
Από κοντά έχουν την Τουρκία ,γράφουν οι αναλυτές του Stratfor τονίζοντας ότι οι μεγάλες δυνάμεις χρησιμοποιούν την οικονομική και πολιτική τους δύναμη για να αποκτήσουν επιρροή στα Βαλκάνια.
Στην ανάλυση υπενθυμίζεται ότι στις 15 Μαΐου, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ επισκέφθηκε τη Σερβία. Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επισκέφθηκε τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη στις 20 Μαΐου . Δυτικοί ηγέτες έχουν δείξει επίσης ενδιαφέρον για την περιοχή, με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Τζον Κέρι και το Βρετανό υπουργό Εξωτερικών Φίλιπ Χάμμοντ να έχουν κάνει επίσκεψη στη Βουλγαρία τον Ιανουάριο. Υψηλόβαθμοι Αμερικανοί αξιωματούχοι επισκέπτονται τακτικά τη Ρουμανία.
Οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν δύο μεγάλους στόχους στα Βαλκάνια: τη διατήρηση της σταθερότητας στο δυτικό τμήμα της περιοχής και την ελαχιστοποίηση της ρωσικής επιρροής. Για το σκοπό αυτό, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν εμπλακεί στην εσωτερική πολιτική των Βαλκανίων από τη δεκαετία του 1990 ακόμη μέσω των επεμβάσεων του ΝΑΤΟ . . Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χρησιμοποιήσει σημαντικούς οικονομικούς πόρους και πολιτικό κεφάλαιο για τη μεταρρύθμιση και την οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή, αλλά τα αποτελέσματα δεν είναι τα αναμενόμενα.
Η Δύση έχει το πλεονέκτημα ότι διαθέτει επαρκή κονδύλια για να δώσει για την ανάπτυξη και την άμυνα μεταξύ των χωρών της περιοχής. Χώρες όπως η Σερβία και η ΠΓΔΜ είναι απίθανο να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση την επόμενη δεκαετία και απειλούνται από εσωτερικές αντιπαραθέσεις. Ωστόσο, εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση στα οικονομικά οφέλη που προέρχονται από τους στενούς δεσμούς τους με την Ευρώπη. Μεταξύ του 2014 και του 2020, η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να χορηγήσει € 1.500.000.000 (περίπου 1.700.000.000 δολάρια) στη Σερβία, ένα υποψήφιο μέλος της ΕΕ, και € 11.4 δισεκατομμύρια για τη Βουλγαρία.
Επιπλέον, υπάρχει σημαντική αμυντική βοήθεια προς τη Βουλγαρία ως μέρος της προσπάθειας για την ενίσχυση των ρωσικών παραμεθόριων περιοχών.
Η κρίση στην Ουκρανία ανάγκασε τις Ηνωμένες Πολιτείες να προχωρήσουν σε ενίσχυση της άμυνας κατά μήκος του ανατολικού άκρου του ΝΑΤΟ.
Ταυτόχρονα, η κρίση στην Ουκρανία οδήγησε την Ευρωπαϊκή Ένωση να θέσει ως προτεραιότητα το “νότιο διάδρομο” για το φυσικό αέριο, για να παρακάμψει τον ρωσικό ενεργειακό κολοσσό Gazpromκαι να μειώσει την εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία.
Η Ρωσία
Η ανάλυση του Stratfor συνεχίζει :
“Από την πλευρά της, η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει την επιρροή της στα Βαλκάνια, όπου έχει στενούς ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς με χώρες όπως η Σερβία και η Ελλάδα, που “απειλούν” τα δυτικά συμφέροντα. Ωστόσο, το ενδιαφέρον του Κρεμλίνου στην περιοχή κατά το τελευταίο έτος οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στην επιδείνωση της σχέσης της με τη Δύση. Στόχος της Ρωσίας στα Βαλκάνια είναι να αποτραπεί η επέκταση των δυτικών στρατιωτικών υποδομών στην περιοχή, διατηρώντας παράλληλα επαρκή δύναμη για την υλοποίηση στρατηγικών έργων ενεργειακής υποδομής.
Παρά το γεγονός ότι η Δύση έχει περισσότερους πόρους για να επενδύσει στα Βαλκάνια, η Ρωσία κατέχει αρκετά περιουσιακά στοιχεία και κατέχει αριθμό εκκρεμών δανείων προς τις βαλκανικές κυβερνήσεις. Η Μόσχα έχει καταφέρει να διατηρήσει καλές διπλωματικές σχέσεις με κάποιους ολιγάρχες, ιδιαίτερα στη Βουλγαρία. Το 2008, η Gazprom αγόρασε την πλειοψηφία των μετοχών στη σερβική εταιρεία πετρελαίου NIS. Όπως και η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ρωσία έχει παράσχει χρηματοδότηση προς τη Σερβία - περίπου 1.500.000.000 δολαρίων στην κατά τα τελευταία δύο χρόνια.
Η δυτική πίεση μπορεί να σταμάτησε το έργο του South Stream, αλλά ο αγωγός που η Ρωσία σχεδιάζει να κατασκευάσει στη θέση του, ο Turkish Stream, θα μπορούσε να βοηθήσει την Gazprom να αντιμετωπίσει τις ευρωπαϊκές προσπάθειες για αποφυγή ενεργειακής εξάρτησης από τη Μόσχα.
Ο αγωγός θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Μαύρη Θάλασσα προς την Τουρκία και την Ελλάδα. Η Ρωσία έχει υποστηρίξει την κατασκευή ενός αγωγού που θα τρέξει από την Ελλάδα στη ΠΓΔΜ, τη Σερβία και την Ουγγαρία. Εκτός από την Τουρκία, οι τέσσερις αυτές χώρες βρίσκονται στο επίκεντρο της ρωσικής διπλωματικής “επίθεσης”. Παρ 'όλα αυτά, η Ρωσία που αγωνίζεται να διαχειριστεί τις εσωτερικές της οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις, βλέπει την επιρροή της στα Βαλκάνια να είναι σχετικά περιορισμένη.
Τουρκικά Ενδιαφέροντα
Η Τουρκία έχει τους δικούς της πολιτιστικούς δεσμούς και οικονομικά συμφέροντα στα Βαλκάνια, αλλά δεν διαθέτει σήμερα τα μέσα και τη στρατιωτική δύναμη για να ανταγωνιστεί τη Ρωσία ή τη Δύση.
Ένας από τους στρατηγικούς στόχους της Τουρκίας είναι να διατηρήσει την επιρροή της στη Μαύρη Θάλασσα. Ο στόχος αυτός προϋποθέτει τη διαχείριση των σχέσεων με άλλα κράτη της Μαύρης Θάλασσας στην περιοχή των Βαλκανίων. Αλλά η Τουρκία επιχειρεί επίσης να πλησιάσει περισσότερο τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όπου η Άγκυρα προσπαθεί να ενισχύσει την επιρροή της μέσω πολιτιστικών και ιστορικών δεσμών.
Η Τουρκία δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τις δυτικές δυνάμεις και τη Ρωσία σε επίπεδο χρηματοοικονομικών επενδύσεων στα Βαλκάνια. Αλλά ως μέλος του ΝΑΤΟ, η Τουρκία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο μαζί με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία στην αντιμετώπιση της κρίσης στην Ουκρανία.
Επιπλέον, η Τουρκία έχει καταφέρει να χρησιμοποιήσει οικονομικά και πολιτικά εργαλεία για να κερδίσει την εύνοια της Βοσνίας. Η Τουρκία είναι μεταξύ των κορυφαίων πέντε επενδυτών στη χώρα. Στην πραγματικότητα, οι Τούρκοι αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι η Τουρκία έχει επενδύσει $ 1.1 δισεκατομμύρια στη Βοσνία από το 1995 - ένα σημαντικό ποσό για μια χώρα με ακαθάριστο εγχώριο προϊόν περίπου 18 δισεκατομμύρια δολαρίων.
Ο Turkish Stream, αν κατασκευαστεί, αναμφίβολα θα ενδυναμώσει την Τουρκία . Η Άγκυρα θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην κατασκευή του έργου, και θα χρησιμοποιήσει αυτό το ρόλο για να βελτιώσει τις σχέσεις της με τις χώρες που θα παίρνουν φυσικό αέριο όπως η ΠΓΔΜ και η Σερβία.
Τα Σκόπια.
Οι αναλυτές του Sratfor οι οποίοι επιμένουν να αναφέρουν το κρατίδιο των Σκοπίων ως Μακεδονία κάνουν αναφορά στα τελευταία βίαια γεγονότα . Επισημαίνουν ότι η Μόσχα έσπευσε να στηρίξει την κυβέρνηση γιατί δεν θέλει να προκληθούν προβλήματα αστάθειας τώρα που ξεκινά το έργο του νέου αγωγού. Δύσκολο όμως να θεωρήσει κάποιος ότι η κατάσταση στα Σκόπια μπορεί να εξομαλυνθεί.
Όσο για την Αλβανία αυτή κατατάσσεται χωρίς αμφιβολία στο “φιλοδυτικό μπλοκ” σ΄ ότι έχει να κάνει με τις επιλογές της στην εξωτερική πολιτική.
Το συμπέρασμα της ανάλυσης είναι ότι οι αδύναμες κυβερνήσεις και η πολιτική αστάθεια που υπάρχει στα Βαλκάνια από τη μία εξυπηρετούν τις μεγάλες δυνάμεις για να παρεμβαίνουν και να ασκούν πολιτικές που εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους,αλλά από την άλλη αυτή ακριβώς η αστάθεια δεν τους επιτρέπει να θεωρούν ότι “πατούν” σταθερά.
Δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε ότι σ΄ όλη αυτή την ανάλυση η Ελλάδα …δεν είναι πουθενά. Θα αναγνωρίσουμε ότι η σημερινή κυβέρνηση έχει βγει από το καβούκι που είχε μπει η προηγούμενη. Αλλά χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπάθεια για να μπούμε στο παιχνίδι που παίζεται στα Βαλκάνια κι όχι μόνο.
http://www.onalert.gr