Τρεις δεκαετίες μετά, η εντυπωσιακή προσγείωση του μικρού τσέσνα του 18χρονου Γερμανού πιλότου Ματίας Ρουστ μπροστά στο Κρεμλίνο, προκαλεί ακόμα έκπληξη και ερωτήματα.
Τελικά τι ήταν;
Κατάσκοπος, ειρηνοποιός ή ήρωας διερωτάται η DW. Πώς ένας 18χρονος κατάφερε, εν μέσω Ψυχρού Πολέμου, να παρακάμψει την αεράμυνα των Σοβιετικών, να διανύσει εκατοντάδες χιλιόμετρα ανενόχλητος και να προσγειωθεί στην Κόκκινη Πλατεία δίπλα στο Κρεμλίνο;
Τα ερασιτεχνικά πλάνα που γυρίστηκαν τυχαία στις 28 Μαΐου του 1987 δείχνουν την προσγείωση του μικρού αεροσκάφους και τον πιλότο να συζητά για αρκετή ώρα με περαστικούς. Ο νεαρός πιλότος δεν γνώριζε ότι η πράξη του ήταν αφορμή για να ξεσπάσει κυβερνητική κρίση στην τότε Σοβιετική Ένωση. Αν γνώριζα τις επιπτώσεις δεν θα το επαναλάμβανα, έλεγε αρκετά χρόνια αργότερα ο Ματίας Ρουστ. Ακόμα και σήμερα κυκλοφορούν μύθοι και σενάρια γύρω από την πτήση που προκάλεσε παγκόσμια έκπληξη στα μέσα του 1987. Η ρωσική εβδομαδιαία εφημερίδα «Επιχειρήματα και Στοιχεία» (“Argumenti i Fakty”) γράφει ότι η ενέργεια του Μ. Ρουστ κατάφερε σημαντικό πλήγμα στο σοβιετικό κομμουνιστικό κόμμα. Άλλοι πιστεύουν ότι ο νεαρός πιλότος ήταν κατάσκοπος. Ο ίδιος ο Γερμανός πιλότος πάντως αυτοχαρακτηρίζεται ως ειρηνοποιός που θέλησε να «χτίσει» γέφυρες μεταξύ Δύσης και Ανατολής.
Πέρασε στην τότε Σοβιετική Ένωση από την Φινλανδία
Η πορεία που ακολούθησε το αεροπλάνο του Γερμανού ήταν πολύπλοκη. Αρχικά πέταξε προς την Ισλανδία, στη συνέχεια προς την Νορβηγία και Φιλανδία και από εκεί κατευθύνθηκε στην τότε Σοβιετική Ένωση. Από τα σύνορα πέταξε για 700 περίπου χλμ κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής με κατεύθυνση τη Μόσχα, χωρίς να προκαλέσει την αντίδραση σοβιετικών μαχητικών. Η ανενόχλητη πτήση του πιλότου επί πέντε ώρες στο έδαφος της τότε Σοβιετικής Ένωσης οφείλεται σε μια αλυσίδα προβλημάτων που έτυχε να αντιμετωπίζουν εκείνη ακριβώς την μέρα οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας. Στην Εσθονία, που ανήκε τότε στην Σοβιετική Ένωση, το τσέσνα εντοπίστηκε με καθυστέρηση και οι ελεγκτές το άφησαν απλά να συνεχίσει το ταξίδι του. Επιπλέον στην περιοχή είχε καταπέσει στρατιωτικό αεροσκάφος και οι ένοπλες δυνάμεις ήταν αποπροσανατολισμένες.
Απομακρύνσεις εκατοντάδων υψηλόβαθμων σοβιετικών αξιωματικών
Το σοβιετικό καθεστώς με επικεφαλής τότε τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ αντιδρώντας στον διασυρμό των ενόπλων δυνάμεων προχώρησε σε απομακρύνσεις εκατοντάδων υψηλόβαθμων στρατιωτικών. Όμως και για τον 18χρονο πιλότο υπήρξαν επιπτώσεις. Για τις σοβιετικές αρχές η πράξη δεν ήταν ένα απλό παράπτωμα και έτσι καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια καταναγκαστικά έργα. Εν τέλει όμως η ποινή του μετατράπηκε σε φυλάκιση και το καλοκαίρι του 988 αφέθηκε ελεύθερος. Η εντυπωσιακή πτήση του Ματίας Ρουστ δεν έφερε τύχη στον πιλότο, ο οποίος μερικά χρόνια αργότερα δικάζονταν στη Γερμανία για διάφορες αξιόποινες πράξεις. Φήμες τον ήθελαν να εργάζεται σε στούντιο γιόγκα στο Αμβούργο ή να δραστηριοποιείται ως σύμβουλος χρηματοοικονομικών στην Εσθονία και την Ελβετία. Οι ιστορικοί πάντως χαρακτηρίζουν την πτήση του Γερμανού ως υποσημείωση στην ιστορία. Ωστόσο, το μικρό αεροσκάφος εκτίθεται εδώ και μερικά χρόνια σε περίοπτη θέση στο Τεχνολογικό Μουσείο του Βερολίνου.