Στη χρονιά που μας πέρασε έλαβαν χώρα αρκετά σημαντικά γεγονότα και συγκρούσεις που άλλαξαν τις ισορροπίες διεθνούς συστήματος. Από την εισβολή στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ, τον εμφύλιο πόλεμο στην Αιθιοπία, την επιστροφή των Ταλιμπάν στην ηγεσία του Αφγανιστάν, την αντιπαράθεση μεγάλων δυνάμεων στο πλαίσιο της κρίσης της Ουκρανίας, τη φθίνουσα φιλοδοξία των ΗΠΑ στην παγκόσμια σκηνή, την πανδημία αλλά μέχρι και την ολοένα και αυξανόμενη κλιματική αλλαγή.
Παρόλα αυτά ο πόλεμος βρίσκεται σε υποχώρηση. Ο αριθμός των μεγάλων πολέμων έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια. Με εξαίρεση την απειλή της Ρωσίας προς την Ουκρανία, κράτη πλέον σπάνια εμπλέκονται σε πόλεμο μεταξύ τους. Οι τοπικές συγκρούσεις με εθνικές ομάδες είναι περισσότερες, αλλά τείνουν να έχουνε μικρότερη ένταση.
Ο αριθμός ανθρώπων που σκοτώθηκαν σε μάχες έχει μειωθεί και αυτός από το 2014, πράγμα στο οποίο έχει συμβάλλει πολύ η υποχώρηση του τρομερού πολέμου της Συρίας.
Παρόλο που τα πράγματα στο διεθνές σύστημα φαίνεται να πηγαίνουν καλύτερα, υπάρχουν ακόμα σημαντικά σημεία στον κόσμο τα οποία μπορούν να χειροτερέψουν και να φτάσουν στον πόλεμο. Συγκεκριμένα υπάρχουν δέκα συγκρούσεις οι οποίες μαίνονται ή υπάρχει φόβος να πραγματοποιηθούν μέσα στο 2022.
Οι 10 συγκρούσεις ανά τον κόσμο
1. Ουκρανία
Δεν είναι σαφές ακόμα εάν η Ρωσία θα εισβάλει στην Ουκρανία αλλά η απειλή και ο φόβος παραμένουν καθώς οι δύο χώρες, ειδικότερα η Ρωσία, συγκεντρώνουν όλο και περισσότερα στρατεύματα στα σύνορα μεταξύ τους. Τα δυο κράτη κατηγορούν το ένα το άλλο για εχθρική συμπεριφορά αλλά και η ανάμειξη των μεγάλων δυνάμεων όπως οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν βοηθάνε την κατάσταση.
2. Αιθιοπία
Ο εμφύλιος πόλεμος που μαίνεται τα τελευταία χρόνια στην Αιθιοπία έχει προκαλέσει το θάνατο δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων και έχει ξεριζώσει εκατομμύρια Αιθίοπες από τα σπίτια τους. Οι κυβερνητικές δυνάμεις και οι αντάρτες της περιοχής του Τιγκράι κατηγορούνται για φρικαλεότητες στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν περισσότερη εξουσία στην περιοχή της Αφρικής.
3. Αφγανιστάν
Αν και το 2021 έκλεισε ένα κεφάλι της τραγωδίας στο Αφγανιστάν που μαινόταν εδώ και δεκαετίες ένα άλλο κεφάλαιο. Μετά την αποχώρηση των δυνάμεων των ΗΠΑ από τη χώρα, οι Ταλιμπάν ξεκίνησαν να καταλαμβάνουν πόλεις και επαρχιακά κέντρα, στα τέλη Αυγούστου οι Ταλιμπάν έριξαν την κυβέρνηση και εισήλθαν στην Καμπούλ.
4. ΗΠΑ και Κίνα
Λίγο μετά την αποχώρηση τους από το Αφγανιστάν οι Ηνωμένες πολιτείες ανακοίνωσαν μία νέα συμφωνία με την Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο για να αντιμετωπίσουν την Κίνα. Γνωστή ως AUKUS η συμφωνία θα βοηθήσει κυρίως την Αυστραλία να αποκτήσει πυρηνικά υποβρύχια. Η συμφωνία αυτή έδειξε τη φιλοδοξία της Ουάσιγκτον να μεταβεί από την καταπολέμηση των ισλαμιστών μαχητών στην πολιτική των μεγάλων δυνάμεων και την αποτροπή της δύναμης της Κίνας. Οι δύο χώρες επιδιώκουν να εξασφαλίσουν τη σφαίρα επιρροής τους στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ασίας και του Ινδό-Ειρηνικού. Προς το παρόν η αντιπαλότητα των δύο γιγάντων μπορεί να περιορίζεται στο διπλωματικό τομέα, παρόλα αυτά υπάρχουν πολλά επικίνδυνα σημεία ανάφλεξης στην Ανατολική Ασία, όπου υπάρχει παρουσία αμερικανικών και κινεζικών Ενόπλων δυνάμεων.
5. Ιράν vs ΗΠΑ και Ισραήλ
Για τη σύγκρουση αυτή το πιο σημαντικό στοιχείο είναι να συνεχιστεί η συμφωνία για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Οι σχέσεις ΗΠΑ- Ιράν δεν βρίσκονται σε καλό σημείο, ειδικότερα κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Τραμπ, παρόλα αυτά υπάρχουν ελπίδες που δείχνουν ότι οι δυτικές δυνάμεις θα βρουν κάποιο κοινό σημείο με το Ιράν.
Σε περίπτωση που το Ιράν συνεχίσει κανονικά το πυρηνικό του πρόγραμμα το Ισραήλ είναι σίγουρο πως θα απαντήσει με επιθέσεις εναντίον του εχθρού του με τη στήριξη των ΗΠΑ. Αυτό προφανώς και θα προκαλέσει μία ευρύτερη σύρραξη στη περιοχή που θα περιλαμβάνει σχεδόν όλες τις χώρες της Μέσης Ανατολής οι οποίες θα χωριστούν σε δύο στρατόπεδα.
6. Υεμένη
Ο πόλεμος στην Υεμένη μπορεί να μη βρισκόταν στα πρωτοσέλιδα του 2021 αλλά παραμένει καταστροφικός και μπορεί να επιδεινωθεί. Οι αντάρτες Χούτι έχουν περικυκλώσει και προωθηθεί προς την πλούσια σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο επαρχία του Μαρίμπ. Οι κυβερνητικές δυνάμεις κρατούν ακόμα περιοχές οικονομικής σημασίας αλλά σε περίπτωση που αυτή η κατάσταση αλλάξει και οι περιοχές αυτές πέσουν στα χέρια των ανταρτών η σύγκρουση θα πάρει άλλη τροπή. Ακόμα και μία νίκη τον Χούτι δεν θα σημαίνει το τέλος του πολέμου καθώς υπάρχουν και άλλες φατρίες και οργανώσεις, πέρα από τις κυβερνητικές δυνάμεις, που συγκρούονται με τους αντάρτες.
7. Ισραήλ- Παλαιστίνη
Το περασμένο έτος έγινε μάρτυρας του τέταρτου και πιο καταστροφικού πολέμου ανάμεσα στη Γάζα και το Ισραήλ σε λίγο περισσότερο από μία δεκαετία, αποδεικνύοντας ότι η ειρηνευτική διαδικασία δεν επέφερε καρπούς και η λύση των δυο κρατών φαίνεται πιο μακρινή από ποτέ.
Η Χαμάς, η οποία ελέγχει τη Γάζα, εκτόξευσε ρουκέτες μεγάλων αποστάσεων αδιακρίτως προς το Ισραήλ, το οποίο απάντησε με μία σκληρή αεροπορική επίθεση πυροδοτώντας μία σύγκρουση 11 ημερών που σκότωσε περισσότερους από 250 ανθρώπους σχεδόν τους παλαιστίνιους και άφησε ερείπια ότι είχε απομείνει από την πολιτική υποδομή της Γάζας. Μπορεί αυτή τη στιγμή να μην λαμβάνουν χώρα μάχες μεταξύ των δύο στρατοπέδων, αλλά το σημαντικό είναι ότι βρισκόμαστε πολύ μακριά από μία καθολική λύση.
8. Αϊτή
Το Έθνος της Καραϊβικής βασανίζεται εδώ και καιρό από πολιτικές κρίσεις, πόλεμο συμμοριών και φυσικές καταστροφές. Η περασμένη χρονιά ξεχωρίζει για πολλούς Αϊτινούς ως ιδιαίτερα «σκληρή». Τον Ιούλιο ο Πρόεδρος της χώρας δολοφονήθηκε μέσα στο σπίτι του, ενώ τον Αύγουστο ένας σεισμός κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της νότιας Αϊτής. Μετά τη δολοφονία του Προέδρου, η πολιτική μετάβαση είναι δύσκολη καθώς πολλές οργανώσεις και συμμορίες ανταγωνίζονται σκληρά για την ανάληψη της εξουσίας. Πολύ εύκολα αυτές οι συγκρούσεις μπορούν να οδηγήσουν σε μία ευρύτερη σύρραξη.
9. Μιανμάρ
Από το πραξικόπημα του Φεβρουαρίου του 2021, μία καταστολή από το στρατό της χώρας σε ειρηνευτικές δηλώσεις έχει πυροδοτήσει ευρεία αντίσταση, που συμπεριλαμβάνει πολιτική ανυπακοή έως ένοπλες συγκρούσεις με τις δυνάμεις ασφαλείας. Οι εθνοτικές ένοπλες ομάδες της Μιανμάρ συγκρούονται μεταξύ τους αλλά και με τις δυνάμεις ασφαλείας της κυβέρνησης για μία πιο δίκαιη διαίρεση της εξουσίας. Η κάθε ομάδα έχει καταλάβει τη δική της περιοχή στη χώρα και καθώς οι συγκρούσεις μαίνονται το ανθρώπινο κόστος είναι καταστροφικό.
10. Το Ισλαμικό Κράτος στην Αφρική
Από το 2017 όταν το Ισλαμικό Κράτος έχασε το λεγόμενο «χαλιφάτο» του στη Μέση Ανατολή, η Αφρική έχει υποστεί μερικές από τις πιο άγριες μάχες στον κόσμο μεταξύ κρατών και τζιχαντιστών. Η Ισλαμιστική μαχητικότητα στην αφρικανική ήπειρο δεν είναι κάτι καινούργιο αλλά οι εξεγέρσεις που συνδέονται με το ισλαμικό κράτος και την Αλ Κάιντα έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Η Νιγηρία, η Σομαλία, το Μάλι, ο Νίγηρας, η Μπουρκίνα Φάσο αλλά και το Τσαντ είναι μερικά από τα κράτη που έχουν στην ενδοχώρα τους συγκρούσεις με ισλαμικές ομάδες. Νέα μέτωπα συγκρούσεων ανοίγουν συνεχώς στην Αφρική και οι πολίτες των χωρών, ειδικότερα στην περιοχή του Σαχέλ, βασανίζονται από στρατιωτικές συγκρούσεις.
Με πληροφορίες από: Crisis Group