3ήμερο Αφιέρωμα στο Ελληνικό Αστυνομικό Μυθιστόρημα

Με την ευκαιρία αυτή ο συγγραφέας Παναγιώτης Γιαννουλέας, Μανιάτης κι ο ίδιος γεννημένος στη Στούπα, ως μέλος της Λέσχης και έφορος Λογοτεχνίας στη “Ναρτούρα”, μας μιλά για το φεστιβάλ αλλά και για το ίδιο το ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα: τη λογοτεχνική του αξία και τις προοπτικές του. 

[custom:google-ads]

- Το αστυνομικό μυθιστόρημα, αν και πάντοτε είχε φανατικούς φίλους, κάποτε θεωρείτο “λογοτεχνία β' κατηγορίας”. Τα τελευταία χρόνια όμως η παραγωγή του έχει “εκραγεί” και, το σημαντικότερο, δίνει σπουδαία δείγματα γραφής. Τι έχει αλλάξει;

Πράγματι παλαιότερα το αστυνομικό μυθιστόρημα θεωρείτο “λογοτεχνία β΄ κατηγορίας”. Ακόμη και τα μυθιστορήματα του Γιάννη Μαρή, θεμελιωτή της Ελληνικής Αστυνομικής Λογοτεχνίας, εθεωρούντο ότι ήταν παραλογοτεχνία, παρόλο που διαβάζονταν από πολλές χιλιάδες αναγνώστες. Ακόμη κι εκείνοι που τον κατηγορούσαν διάβαζαν τα βιβλία του.

Σήμερα η αστυνομική λογοτεχνία παρουσιάζει αξιόλογη άνθηση. Ο Φίλιππος Φιλίππου γράφει στο βιβλίο του “Ιστορία της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας”: “Η επιτυχία των αστυνομικών μυθιστορημάτων του Γιάννη Μαρή προκάλεσε την εμφάνιση και άλλων συγγραφέων στο είδος. Πριν και μετά το θάνατό του (1979), παρατηρήθηκε μια κάμψη στη συγγραφή αστυνομικών μυθιστορημάτων, αλλά στη συνέχεια νέοι άνθρωποι καλλιέργησαν το είδος, εμπνεόμενοι από τα λογοτεχνικά ρεύματα της Ευρώπης. Ετσι η αστυνομική λογοτεχνία γίνεται πάλι επίκαιρη. Σήμερα, αρχές του 21ου αιώνα, όλο και περισσότεροι μπαίνουν στο χορό, γράφοντας αστυνομικά μυθιστορήματα’’. 

- Εσείς πώς οδηγηθήκατε στην αγκαλιά του αστυνομικού μυστηρίου; Τι ήταν εκείνο που σας ώθησε από την Οικονομία στους... φόνους;

 Από πολύ μικρός, από το Δημοτικό ακόμη, διάβαζα αστυνομικές ιστορίες, κρυφά τότε. Η πλοκή, η δράση και το μυστήριο με έθελγαν ιδιαίτερα. Ετσι, όταν αποφάσισα να ασχοληθώ με τη συγγραφή, ήταν φυσικό να ασχοληθώ με την αστυνομική λογοτεχνία.

- Πέρα από την πλοκή -που στο συγκεκριμένο είδος παίζει ίσως έναν σημαντικότερο ρόλο-, ποιοι λογοτεχνικοί και προσωπικοί προβληματισμοί συνθέτουν επίσης τα μυθιστορήματά σας;

Πράγματι, η πλοκή και το μυστήριο παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στο αστυνομικό μυθιστόρημα. Ομως οι αστυνομικές ιστορίες μου κινούνται στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο και θίγουν κοινωνικά, πολιτιστικά, ιστορικά κ.ά. θέματα και προβληματισμούς.

Με αυτά θέλω να πω ότι τα σημερινά αστυνομικά μυθιστορήματα δεν ασχολούνται μόνο με το αυστηρώς αστυνομικό μέρος, αλλά θίγουν και ευρύτερα κοινωνικά προβλήματα.

- Η διαδρομή των ηρώων στα βιβλία σας περιλαμβάνει συνήθως και τη Μάνη. Τι “νουάρ” πλεονεκτήματα εντοπίζετε στον τόπο καταγωγής σας;

Το περιβάλλον και η ατμόσφαιρα της Μάνης εμπνέουν για τη δημιουργία νουάρ ιστοριών. Δύο διηγήματά μου διαδραματίζονται στη Μάνη. Το ένα στη Στούπα, τη γενέτειρά μου, και το άλλο στην Αρεόπολη. Αλλά ακόμα και όταν η ιστορία μου δεν διαδραματίζεται στη Μάνη, οι ήρωες μου επισκέπτονται τη Στούπα.

- Στην ελληνική αγορά “μοσχοπουλιούνται” τα ξένα αστυνομικά μυθιστορήματα διάσημων και λιγότερο διάσημων συγγραφέων – τα οποία γίνονται παγκοσμίως γνωστά με ισχυρό μάρκετινγκ. Τα ελληνικά τι τύχη έχουν; Είναι εξίσου καλά, προβάλλονται ικανοποιητικά;

Τα ελληνικά αστυνομικά μυθιστορήματα είναι υψηλού επιπέδου και θα μπορούσαν άνετα να μεταφραστούν σε ξένες γλώσσες και να κυκλοφορήσουν στις ξένες αγορές. Στοιχεία που φρενάρουν την κυκλοφορία τους στις ξένες αγορές είναι η γλώσσα, αλλά και η έλλειψη καλού μάρκετινγκ.

Βέβαια, μυθιστορήματα Ελλήνων συγγραφέων έχουν κυκλοφορήσει και στο εξωτερικό. Ενδεικτικά αναφέρω τους Σέργιο Γκάκα, Δημήτρη Μαμαλούκα, Ανδρέα Αποστολίδη, Βασίλη Δανέλλη, που είναι μέλη της ΕΛΣΑΛ, του Πέτρου Μάρκαρη και άλλων. Ακόμη, κυκλοφορεί ένας συλλογικός τόμος με διηγήματα συγγραφέων βαλκανικών χωρών, στον οποίο περιλαμβάνονται και διηγήματα τριών Ελλήνων συγγραφέων και μελών της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας: του Ανδρέα Αποστολίδη, του Γιάννη Ράγκου και του Βασίλη Δανέλλη. Υπάρχει μάλιστα προοπτική ο τόμος να μεταφραστεί και σε άλλες γλώσσες. Το εισαγωγικό σημείωμα για την Ελλάδα, σ’ αυτό το βιβλίο, είναι του Φίλιππου Φιλίππου.

Υπάρχουν αξιολογότατοι Ελληνες συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων όπως για παράδειγμα είναι ο Φίλιππος Φιλίππου, ο Ανδρέας Αποστολίδης, ο Γιάννης Πανούσης, ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, αλλά και όλα τα μέλη της ΕΛΣΑΛ.

- Υποθέτω ότι και το αφιέρωμα που διοργανώνεται σε λίγες μέρες (9-11 Νοεμβρίου) στη Στούπα, από το Σωματείο “Ναρτούρα” και τη Λέσχη, έχει στόχο ακριβώς την προώθηση του ελληνικού αστυνομικού μυθιστορήματος. Τι θα περιλαμβάνει;

Η προώθηση και η διάδοση του αστυνομικού μυθιστορήματος είναι από τους βασικούς σκοπούς της ΕΛΣΑΛ. Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει ομιλίες και παράθεση απόψεων από τα μέλη της Λέσχης, που θα αφορούν το ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα. Θα συμμετάσχουν τα μέλη Φίλιππος Φιλίππου, Αννα Δάρδα-Ιορδανίδου, Γιάννης Ράγκος, Γιάννης Πανούσης, Ανδρέας Αποστολίδης, εγώ, και ο Δημήτρης Σίμος. Θα απευθύνει επίσης χαιρετισμό ο πρόεδρος της ΕΛΣΑΛ Σέργιος Γκάκας. Ακόμη, θα έχουμε ζωντανή μουσική, κλήρωση μυθιστορημάτων αστυνομικής λογοτεχνίας, και θα γίνει προβολή κινηματογραφικής ταινίας.

- Θα μπορούσε μια τέτοια διοργάνωση να καθιερωθεί στην περιοχή, ή να μεταφερθεί και σε άλλες πόλεις, υπό την αιγίδα του Σωματείου και της Λέσχης;

Με πρωτοβουλία της Λέσχης γίνονται πολλές εκδηλώσεις για το αστυνομικό μυθιστόρημα. Πιστεύω ότι μια τέτοια διοργάνωση πρέπει να επαναληφθεί, κάτι που εγώ θα επιδιώξω.

- Εκτός από την έκδοση βιβλίων ανθεί και η παραγωγή αστυνομικών τηλεοπτικών σειρών. Πλατφόρμες-κανάλια όπως το Netflix προσφέρουν δυνατότητες και σε περιφερειακές αγορές, να συναντήσουν διεθνές κοινό. Θα ενδιέφερε τη Λέσχη κάτι τέτοιο – και τι θα απαιτείται ώστε να συμβεί;

Είναι μεγάλη πρόκληση, και πιστεύω ότι θα ενδιέφερε κάθε συγγραφέα να δει έργα του να μεταφέρονται στη μεγάλη ή τη μικρή οθόνη. Υπάρχουν έργα μελών της Λέσχης που άνετα θα μπορούσαν να γίνουν τηλεοπτικές σειρές ή κινηματογραφικές ταινίες. Εκείνο που απαιτείται είναι να βρεθούν οι κατάλληλοι άνθρωποι που θα ενδιαφερθούν... 

- Στη “Ναρτούρα” είστε έφορος του Τμήματος Λογοτεχνίας. Προγραμματίζετε κι άλλες εκδηλώσεις για το βιβλίο μέσα στο χειμώνα;

Η “Ναρτούρα” έχει μεγάλη δραστηριότητα, σε πολλούς τομείς. Οσον αφορά για εκδηλώσεις του Τμήματος Λογοτεχνίας, προγραμματίζονται κάποιες δράσεις για το επόμενο έτος, το 2019.

- Πρόσφατα επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις “Δρόμων” το πρώτο σας μυθιστόρημα, η “Κόκκινη Ομίχλη στο Κάστρο”. Γράφετε ίσως και κάτι καινούργιο αυτόν τον καιρό;

Εχω ήδη ολοκληρώσει το πέμπτο μυθιστόρημά μου, που τώρα βρίσκεται στο στάδιο της επεξεργασίας. Θα εκδοθεί με το νέο έτος, το 2019.

Ο Παναγιώτης Γιαννουλέας γεννήθηκε στη Στούπα. Σπούδασε πολιτικές και οικονομικές επιστήμες. Είναι οικονομολόγος και εργάστηκε ως οικονομικός διευθυντής και σύμβουλος σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα. Παράλληλα είναι συγγραφέας - μέλος της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας. Είναι επίσης έφορος του Τμήματος Λογοτεχνίας στο Πολιτιστικό Σωματείο για την Τέχνη και Φύση “Ναρτούρα”. Εχει γράψει 4 αστυνομικά μυθιστορήματα: “Κόκκινη ομίχλη στο κάστρο” (Ατραπός 2007, Δρόμων 2018), “Προφανής ένοχος” (Ωκεανός 2009), “Γαλάζια κόμπρα” (Δρόμων 2014) και “Ζωές στην καταιγίδα” (Δρόμων 2016). Εργα του έχουν συμπεριληφθεί στους συλλογικούς τόμους “Η επιστροφή του αστυνόμου Μπέκα” (Καστανιώτης 2012) και “Ο τόπος πρόδωσε τον ένοχο” (Τόπος, 2014). Δική του ήταν η πρόταση για τη διοργάνωση του 3ήμερου Φεστιβάλ Ελληνικής Αστυνομικής Λογοτεχνίας, που θα πραγματοποιηθεί στη Στούπα 9 με 11 Νοεμβρίου από τη “Ναρτούρα” και την ΕΛΣΑΛ.

www.eleftheriaonline.gr