Η ερώτηση γίνεται πολλές φορές από νέους συνήθως σκοπευτές που επηρεασμένοι από την εμφάνιση των δύο φυσιγγίων – συγκρίνοντάς τα ως προς το μήκος – συμπεραίνουν ότι κάτι αντίστοιχο θα συμβαίνει και στην αποτελεσματικότητα.
Φυσικά το μόνο που ενδιαφέρει τους σκοπευτές της Πρακτικής είναι η ικανότητα της βολίδας να μπορεί να ρίξει τους μεγάλους μεταλλικούς στόχους (κυρίως τους pepper-poppers) με μία επιτυχή βολή, γιατί αν μιλήσουμε για το τρύπημα των χάρτινων στόχων, δεν τίθεται θέμα συζήτησης. Άρα, αυτό που μπορούμε να αναζητήσουμε σ’ αυτό το άρθρο είναι η τελική ενέργεια και ταχύτητα, και όχι άλλους παράγοντες και παραμέτρους που δεν αφορούν τη σκοπευτική μας ιδιότητα και δραστηριότητα. Η απάντηση είναι πολύπλοκη και το αποτέλεσμα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, κύριους και δευτερεύοντες. Μπορούμε να αναφέρουμε το βάρος της βολίδας εκφραζόμενο σε grains, το σχήμα της, τις πιέσεις που αναπτύσσονται κατά την καύση, το μήκος της κάννης, το είδος και τον αριθμό των ραβδώσεων, την εξωτερική θερμοκρασία κλπ. “Όσον αφορά τα grains είναι αγγλοσαξονική μονάδα βάρους, με την οποία μετράται το βάρος των βολίδων διεθνώς και είναι 7000 grains = 1 pound (454 γραμ/ρια) =16 ουγγιές, 1 ουγγιά = 437.5 grains.Αυτό που αφορά εμάς, είναι ότι 1 γραμμάριο = 15,43 grains,μία βολίδα δηλ. των 124 είναι 8 γραμμάρια.
Όσον αφορά το σχήμα τους, αυτές που διατίθενται για χρήση σκοπευτική, είναι τα μεν 9άρια με μύτη γωνιώδη θόλου (round nose) και τα δε 38άρια με κομμένη μύτη flat nose). Τα δύο διαμετρήματα, συμπτωματικά πρωτοεμφανίστηκαν στην παραγωγή την ίδια χρονολογία (1902), και για την ακρίβεια το μεν 0.38’’ έχει διάμετρο βολίδας 0357-0358 (9,09 χιλ.περίπου),το δε 9άρι έχει διάμετρο 0,355 (9,02 χιλ.περίπου).
Οι βολίδες κατά την έξοδο από την κάννη αποκτούν τη σταθερότητά τους, μετά από 1ιντ., 16’’ δηλαδή 3εκ. από το στόμιό της. Η αρχική όμως ταχύτητα του 0,38’’ είναι η μισή απ’ αυτήν των 9 χιλ. Αυτό οφείλεται σ’ ένα βαθμό και στην απώλεια αερίων από το κενό μεταξύ κάννης και βικίου, αναπόφευκτο μειονέκτημα όλων των περιστρόφων.
Δείτε συγκριτικά ένα πολύ μικρότερο (.22) και ένα αμιγώς πολεμικό διαμέτρημα (5.56 του Μ16) τι ταχύτητες αναπτύσσουν.
Για να καταλάβει δηλ. κανείς τι εννοούν πολεμικό διαμέτρημα, σκεφθείτε μια βολίδα του γνωστού μας .22 με τριπλάσια αρχική ταχύτητα, που ωθείται από 4πλάσιες πιέσεις, τι κινητική ενέργεια θα έχει !
Ένας ενδιαφέρων πίνακας είναι ο επόμενος, που δείχνει πόσο μακριά ταξιδεύει μια βολίδα. Ακόμα ένα ερώτημα νέων σκοπευτών, εκτός από την εντύπωση που δημιουργεί, καλό είναι να τον έχουμε πάντα υπ” όψιν μας για λόγους ασφαλείας.
Εάν θελήσουμε να κάνουμε μια εμπειρική σύγκριση μεταξύ των δύο φυσιγγίων, ως προς την δύναμη τους , χωρίς να μπλέξουμε με μαθηματικούς τύπους, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κάποιους όρους ,τους οποίους
επιγραμματικά παραθέτουμε :
α) Κινητική ενέργεια: Είναι η ενέργεια (το γινόμενο δηλ. της μάζας και της ταχύτητας ) του βλήματος και εκφράζεται στο συγκεκριμένο αντικείμενο σε ft.lb ή joules. Εμείς, ας το βλέπουμε σαν σκέτο συγκρίσιμο αριθμό στον πίνακα.
β) Η δύναμη των βολίδων όταν προσκρούουν σε συγκεκριμένο αντικείμενο, κάτω από 10 μέτρα, το λεγόμενο stopping power(RSP).
γ) Και το πιο δύσκολο στη μετάφραση one-shot-stop.
Αυτό δηλ. που κάνει μια βολίδα να είναι ικανή να σταματήσει το «στόχο» με τη μία. Κορυφαίο διαμέτρημα αυτής της κατηγορίας θεωρείται το .45΄. Ο συνδυασμός των τριών αυτών παραγόντων, μπορεί να μας δώσει συγκριτικά, ποιο από τα δύο διαμετρήματα υπερτερεί. Και τονίζω ξανά ότι, από καθαρά σκοπευτικής θεώρησης, το μόνο που ενδιαφέρει, είναι να πέφτει – με τη μία – άνετα ο μεγάλος μεταλλικός popper. Σχετικά με το RSP (relaitive stopping power), τo 1927, o Julian S. Hatcher εισήγαγε τον όρο, και το 1934 γράφοντας νέο βιβλίο (textbook of pistols and revolvers) διαμόρφωσε εκ νέου τον τύπο υπολογισμού, στον οποίο βασικό ρόλο παίζει η διάμετρος της σφαίρας. Η φόρμουλα Hatcher, αν και έχει αντικατασταθεί από πιο σύγχρονες μεθόδους υπολογισμού, διατηρεί την αξιοπιστία της και συνεχίζει να λαμβάνεται υπ΄όψιν
Ο Evan Marshall που ανήκε στην αστ/κή δύναμη του Detroit, μετά από 15ετείς έρευνες και καταγραφές, πρότεινε μια φόρμουλα για το one-shot-stop, που έκτοτε καθιερώθηκε με το όνομα του. Εδώ τα δεδομένα είναι πιο εμφανή, γιατί ,ενώ το .38 έχει μεγαλύτερο βάρος, η μικρότερή του ταχύτητα, το αναδεικνύει ως λιγότερο αποτελεσματικό.
Ο επόμενος και τελευταίος είναι ένας συγκριτικός πίνακας με τις ταχύτητες και τη μεταφερόμενη ενέργεια σε τρία διαφορετικά βάρη από κάθε διαμέτρημα. Εδώ, πλέον εμφανέστατα, μπορείτε να δείτε τη διαφορά. Χαρακτηριστικό δε είναι ότι όσο βαραίνει η βολίδα τόσο χάνει και την ενέργεια της.
Συμπεράσματα
Αν συγκρίνουμε τα δύο διαμετρήματα με όσο το δυνατόν ίδια στοιχεία (βάρη και πιέσεις), φαίνεται ότι το 9άρι είναι πιο γρήγορο και μεταφέρει περισσότερη ενέργεια.Οι ειδικοί λένε ότι το 9άρι, ως προς τις δυνατότητες, έρχεται πιο κοντά στό .357 magnum, πράγμα θεωρητικό, διότι, αφού δεν κυκλοφορεί σε μας, η σύγκριση γίνεται μόνο από πίνακες. Στην εκδοχή ότι τα περίστροφα ρίχνουν πιο δυνατά φυσίγγια, πρέπει να ξεκαθαρίζει κανείς τι μπορούν να ρίξουν. Δεν είναι σωστό να συγκρίνουμε το 9άρι με ένα .38 +Ρ ή +Ρ+ ή .357 magnum, φυσίγγια που αναπτύσσουν πολλαπλάσιες πιέσεις με ανάλογα αποτελέσματα. Φυσικά οι μεγάλοι μεταλλικοί στόχοι πέφτουν άνετα και με τα δύο, και είναι επιλογή κάθε σκοπευτή να χρησιμοποιεί στην Πρακτική περίστροφο ή πιστόλι.
γράφει ο Κώστας Τζούτζος
Δημοσιεύθηκε στο τεύχος 3ο & 4ο του περιοδικού Shooters, σκοποβολής IPSC.
http://www.shooters.gr