Το εμφιαλωμένο νερό μπορεί να περιέχει εκατοντάδες χιλιάδες θραύσματα πλαστικού, τα οποία έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Proceedings of the National Academy of Sciences».
Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, κατά μέσο όρο ένα λίτρο εμφιαλωμένου νερού περιείχε περίπου 240.000 ανιχνεύσιμα πλαστικά θραύσματα, δηλαδή από δέκα έως 100 φορές περισσότερα από προηγούμενες εκτιμήσεις. Πρόκειται για νανοπλαστικά, τόσο μικροσκοπικά που μπορούν να περάσουν από τα έντερα και τους πνεύμονες απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος και στη συνέχεια σε όργανα, όπως η καρδιά και ο εγκέφαλος. Μπορούν να περάσουν μέσω του πλακούντα ακόμα και στα σώματα των εμβρύων. Οι επιστήμονες στοχεύουν στο να μελετήσουν τις πιθανές επιπτώσεις σε μια μεγάλη ποικιλία βιολογικών συστημάτων.
Διαβάστε επίσης
Η παγκόσμια παραγωγή πλαστικού πλησιάζει τα 400 εκατομμύρια τόνους ετησίως. Περισσότεροι από 30 εκατομμύρια τόνοι απορρίπτονται κάθε χρόνο στα ύδατα ή στην ξηρά και πολλά προϊόντα που κατασκευάζονται με πλαστικά, μεταξύ των οποίων και συνθετικά υφάσματα, αποβάλλουν σωματίδια ενώ εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται. Τα περισσότερα πλαστικά δεν διασπώνται, απλώς διαιρούνται ξανά και ξανά σε όλο μικρότερα σωματίδια της ίδιας χημικής σύνθεσης.
Τα πλαστικά στο εμφιαλωμένο νερό εντοπίστηκαν πρώτη φορά σε μελέτη του 2018 που μέτρησε κατά μέσο όρο 325 σωματίδια ανά λίτρο, ενώ μεταγενέστερες μελέτες πολλαπλασίασαν αυτό τον αριθμό, αν και οι εκτιμήσεις σταματούσαν σε μεγέθη κάτω του ενός μικρομέτρου, δηλαδή στο όριο των νανοπλαστικών.
Η νέα μελέτη χρησιμοποιεί μια τεχνική που ονομάζεται μικροσκοπία διεγερμένης σκέδασης Ραμάν και εφευρέθηκε από ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, τον βιοφυσικό του Πανεπιστημίου του Κολούμπια, Γουέι Μιν. Επίσης, οι ερευνητές δημιούργησαν έναν αλγόριθμο με βάση τα δεδομένα για την ερμηνεία των αποτελεσμάτων. Στη συνέχεια δοκίμασαν τρεις μάρκες εμφιαλωμένου νερού που πωλούνται στις ΗΠΑ και ανέλυσαν πλαστικά σωματίδια μεγέθους μόλις 100 νανομέτρων. Εντόπισαν 110.000 έως 370.000 σωματίδια σε κάθε λίτρο, το 90% των οποίων ήταν νανοπλαστικά και τα υπόλοιπα μικροπλαστικά.
Ένα από τα πλαστικά που εντόπισαν ήταν το τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο ή PET. Αυτό δεν αποτέλεσε έκπληξη, δεδομένου ότι από αυτό είναι κατασκευασμένα πολλά μπουκάλια νερού και πιθανόν να εισέρχεται στο νερό καθώς αποκολλώνται κομμάτια, όταν το μπουκάλι πιέζεται ή εκτίθεται στη θερμότητα. Πολύ εκτεταμένος ήταν και ο εντοπισμός πολυαμιδίου, ενός τύπου νάιλον, που πιθανώς προέρχεται από τα πλαστικά φίλτρα που χρησιμοποιούνται για τον καθαρισμό του νερού πριν από την εμφιάλωσή του. Άλλα κοινά που βρήκαν οι ερευνητές χρησιμοποιούνται σε διάφορες βιομηχανικές διεργασίες, όπως πολυστυρένιο, χλωριούχο πολυβινύλιο και μεθακρυλινό πολυμεθύλιο.
Ανησυχητικό ήταν ότι οι επτά τύποι πλαστικών που αναζήτησαν οι ερευνητές αντιπροσώπευαν μόνο το 10% του συνόλου των νανοσωματιδίων που βρήκαν στα δείγματα, ενώ τα υπόλοιπα δεν γνωρίζουν τι είναι. Αν είναι όλα νανοπλαστικά, αυτό σημαίνει ότι ο αριθμός τους θα μπορούσε να είναι δεκάδες εκατομμύρια ανά λίτρο.
Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να εξετάσει και το νερό της βρύσης, το οποίο επίσης έχει αποδειχθεί ότι περιέχει μικροπλαστικά, αν και πολύ λιγότερα από το εμφιαλωμένο νερό.
Ο Μπεϊζάν Γιαν, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, χημικός περιβάλλοντος στο Παρατηρητήριο Γης Lamont-Doherty του Πανεπιστημίου Κολούμπια, εργάζεται, επίσης, σε ένα πρόγραμμα για τη μελέτη των μικροπλαστικών και νανοπλαστικών που καταλήγουν στα λύματα όταν οι άνθρωποι πλένουν τα ρούχα τους και σύμφωνα με τους μέχρι τώρα υπολογισμούς του πρόκειται για εκατομμύρια ανά φορτίο δέκα κιλών. Σχεδιάζει μάλιστα με την ομάδα του φίλτρα για τη μείωση της ρύπανσης από τα οικιακά και εμπορικά πλυντήρια ρούχων. Η ομάδα συνεργάζεται επιπλέον με ειδικούς σε θέματα περιβαλλοντικής υγείας για να μετρήσουν τα νανοπλαστικά σε ανθρώπινους ιστούς και να εξετάσουν τις αναπτυξιακές και νευρολογικές επιπτώσεις τους.
Μ.Κουζινοπούλου
Φωτογραφία: Naixin Qian, Columbia University
ΑΠΕ-ΜΠΕ