Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. της Ελληνικής Αστυνομίας Νικόλαος Μπλάνης
1.Διαβάζουμε τα ρεπορτάζ των Μ.Μ.Ε: «Χάος προκλήθηκε στο στάδιο της Λιβαδειάς. Για άγνωστη αιτία οι δυνάμεις της Αστυνομίας προχώρησαν σε ρίψη χημικών στην κερκίδα, όπου βρίσκονταν φίλαθλοι με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί αποπνικτική ατμόσφαιρα. Αρκετοί από αυτούς, πήδηξαν στον αγωνιστικό χώρο προκειμένου να μπορούν να αναπνεύσουν, ενώ όπως έγινε γνωστό, δύο άτομα λιποθύμησαν. Αποχώρησε με ασθενοφόρο ένας οπαδός. Οι πρώτες πληροφορίες αναφέρουν, πως τραυματίστηκε στο πόδι στην προσπάθειά του να μπει στον αγωνιστικό χώρο»...«Αυτό που έκανε η Αστυνομία στο ημίχρονο του αγώνα ήταν εγκληματικό. Χωρίς να γίνει το παραμικρό έριξαν χημικά σε εξέδρα με κόσμο και ευτυχώς που δεν θρηνήσαμε νεκρούς».
2. Το πρόβλημα της καταχρηστικής χρήσης χημικών (δακρυγόνων) στις συγκεντρώσεις-διαδηλώσεις εκ μέρους των αστυνομικών δυνάμεων έχει απασχολήσει πολλές φορές, προκαλώντας και τις αντιδράσεις φορέων, αλλά και των ίδιων των αστυνομικών συνδικάτων. Μέχρι και μηνυτήρια αναφορά του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών για την εκτεταμένη χρήση αυτών (ακόμη και εναντίον ηλικιωμένων και παιδιών) στο Σύνταγμα στο συλλαλητήριο κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών είδαμε. Τον Οκτώβριο του 2016, με αφορμή τη ρίψη χημικών στους εκατοντάδες συνταξιούχους που διαδήλωναν έξω από το Μέγαρο Μαξίμου, το Υπουργείο ΠΡΟ.ΠΟ εξέδωσε ανακοίνωση ότι «δόθηκε εντολή να απαγορευτεί κάθε χρήση δακρυγόνων σε διαδηλώσεις εργαζομένων και συνταξιούχων».
3. Είχε προηγηθεί το Δεκέμβριο του 2009, αναγγελία επίσης του Υπουργού ΠΡΟ.ΠΟ για την απαγόρευση χρήσης των δακρυγόνων κατά την αντιμετώπιση διαδηλώσεων στον απολογισμό των πεπραγμένων του τριημέρου των εκδηλώσεων για τον θάνατο του 15χρονου. «Τα χημικά», όπως είπε ο ίδιος, «βλάπτουν τη δημόσια υγεία και, παράλληλα, καταστρέφουν το περιβάλλον». Επίσης, για πρώτη φορά έγινε δεκτό δημοσίως αυτό που έχει υποστηριχθεί από επιστήμονες ότι, δηλαδή, οι χειροβομβίδες κρότου–λάμψης και όλοι οι άλλοι τύποι δακρυγόνων, που χρησιμοποιούνται από τις Αρχές, περιέχουν εξαιρετικά δραστικές ουσίες.
4. Η γενικευμένη χρήση των δακρυγόνων στις δυτικές χώρες της Ε.Ε αλλά και των ΗΠΑ, δικαιολογείται εδώ και χρόνια, ως το ηπιότερο μέσο, όταν απαιτείται διάλυση συγκεντρωμένου πλήθους και εξαιτίας της χαμηλής περιεκτικότητας ουσιών και απουσίας οποιουδήποτε κινδύνου (πέραν αυτής του συμπτώματος της δακρύρροιας), όπως υποστηρίζεται.
5. Σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Δεοντολογίας (άρθρο 2 παρ. ε΄ του π.δ.254/2004) ο αστυνομικός… «για την τήρηση και εφαρμογή του νόμου χρησιμοποιεί κατ΄ αρχήν μη βίαια μέσα. Η προσφυγή στη βία επιτρέπεται μόνον όταν είναι απολύτως αναγκαία και στο μέτρο που προβλέπεται και απαιτείται για την εφαρμογή του νόμου. Τηρεί πάντοτε με απόλυτο σεβασμό τις αρχές της αναγκαιότητας, της προσφορότητας (καταλληλότητας) και της αναλογικότητας. Χρησιμοποιεί τα κατά το δυνατόν, ηπιότερα μέσα, αποφεύγοντας κάθε περιττή ενόχληση, σκληρότητα ή αδικαιολόγητη φθορά ιδιοκτησίας. Δεν προβαίνει σε καταχρηστική χρήση των χημικών και των άλλων διαθέσιμων μέσων και ιδιαίτερα εκείνων που ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβη στην υγεία των πολιτών». Παρατηρήσεις για την αποφυγή της καταχρηστικής και υπέρμετρης χρήσης των χημικών έκανε και ο Συνήγορος του Πολίτη (βλ. και άρθρο μας με τίτλο: «Η αυθαίρετη χρήση βίας της ΕΛ-ΑΣ και η αρχή της αναλογικότητας!»-Ιούλιος 2022).
6. Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι κρίσιμα: Είναι τα χημικά ο ενδεδειγμένος τρόπος απώθησης-καταστολής για κάθε περίπτωση; Δεν πρέπει να έχουν εξαντληθεί όλα τα ηπιότερα μέσα; Είναι επιτρεπτή η χρήση των χημικών στο πλήθος, όταν σε αυτό συμμετέχουν ηλικιωμένοι, γυναίκες και παιδιά ή σε κλειστούς και περίκλειστους χώρους, όπου δεν επαρκούν οι δίοδοι αραίωσης, απομάκρυνσης και διαφυγής των πολιτών με υπαρκτό το ενδεχόμενο σωματικών βλαβών και κινδύνου ζωής; Στην περίπτωση των γηπέδων η ρίψη χημικών στις κερκίδες δεν συνεπάγεται σοβαρό κίνδυνο να ποδοπατηθούν οι φίλαθλοι και να τραυματιστούν σοβαρά ή και θανάσιμα; Κατά συνέπεια δεν είναι προβληματική και επικίνδυνη η χρήση χημικών από την ΕΛ-ΑΣ στα γήπεδα;;;
Νικόλαος Αθ. Μπλάνης
Αντιστράτηγος Αστυνομίας ε.α.
Επίτιμος Προϊστάμενος Κλάδου Οργάνωσης
και Ανθρώπινου Δυναμικού Α.Ε.Α./Υ.Δ.Τ.
Πτυχιούχος Νομικής Σχολής Αθηνών