1. Διαβάσαμε το δημοσίευμα με τις καταγγελίες που φέρεται να έκανε την 25 Ιανουαρίου 2023 προσφάτως αποστρατευθείς ανώτατος αξιωματικός της ΕΛ-ΑΣ για παρέμβαση του πρώην Αρχηγού προκειμένου να αφεθούν ελεύθερη και να μη σχηματισθεί δικογραφία σε βάρος τριών νεαρών (μεταξύ των οποίων και μέλος της οικογένειας του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη) για κατοχή μικροποσότητας ναρκωτικών την 21 Νοεμβρίου 2021. Και δεν είναι μόνο αυτό το δημοσίευμα που γεννά ευλόγως το ερώτημα γιατί τώρα; Γιατί μετά τις κρίσεις-αποστρατείες; Δεν είναι σχετικό το ζήτημα, ότι κάποιοι, με τις πράξεις ή παραλείψεις τους, εκθέτουν μονίμως την Κυβέρνηση;;;
2. Ο Υπουργός δήλωσε μεταξύ των άλλων ότι «…Δόλια αποσιωπούν ότι τα ψεύδη και οι συκοφαντίες για το πρόσωπό μου προήλθαν από Αξιωματικό της Αστυνομίας το ίδιο βράδυ που αποστρατεύτηκε. Η κατάθεση, μάλιστα, δόθηκε στην υπηρεσία στην οποία προΐσταται Αξιωματικός που, επίσης, αποστρατεύτηκε εκείνη την ημέρα! Πρόκειται για δύο αποστρατείες οι οποίες αποφασίστηκαν από την πολιτική ηγεσία για την διασφάλιση της ορθής, διαφανούς και νόμιμης λειτουργίας της ΕΛ-ΑΣ. Παρά τις πιέσεις του να παραταθεί η θητεία του, αλλάζοντας το όριο ηλικίας που προβλέπει ο νόμος…».
3. Οι διατάξεις (άρθρο 2 παρ. 4 του π.δ.120/2008) προβλέπουν ρητά το δικαίωμα της «διαφωνίας», όχι όμως και το δικαίωμα της ανυπακοής σε παράνομη διαταγή, τονίζεται όμως, ότι αυτή πρέπει να έχει δοθεί «κατά τους νόμιμους τύπους». Η εκτέλεση της παράνομης διαταγής δεν την καθιστά νόμιμη. ΄Ετσι, ισχύει η γενική διάταξη για την άρση του αδίκου της πράξης, που ενεργείται σε εκτέλεση παράνομης διαταγής (άρθρο 21 Π.Κ.). Η πράξη δεν είναι άδικη για τον πράξαντα και ως αυτουργός τιμωρείται ο προστάξας, εφόσον : α) η διαταγή δόθηκε κατά τους νόμιμους τύπους, β) από την αρμόδια Αρχή και γ) ο νόμος δεν επιτρέπει στον προτασσόμενο να εξετάσει τη νομιμότητα της διαταγής ή ο ίδιος εξέφρασε εγγράφως τη διαφωνία του.
4. Εξάλλου, σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας (άρθρο 6 περ. δ΄ του π.δ.254/2004), ο αστυνομικός εκτελεί τις διαταγές των ανωτέρων του και ευθύνεται για τη μη εκτέλεση ή την πλημμελή εκτέλεσή τους. Είναι προσωπικά υπεύθυνος για τις πράξεις ή παραλείψεις του και η εκτέλεση προδήλως παράνομων ή αντισυνταγματικών διαταγών δεν τον απαλλάσσει των ευθυνών του. Και κατά συνέπεια οφείλει να μην τις εκτελέσει.
5. Ειδικότερα δεν αίρει τον άδικο χαρακτήρα της πράξης: α) Η διαταγή που αφορά παράνομη κατακράτηση (άρθρο 6 παρ. 3 του Συντ. και άρθρο 326 Π.Κ.), β) Η διαταγή που αφορά προσβολή «της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της λαϊκής κυριαρχίας», κατά το άρθρο 52 του Συντ.(άρθρο 102 παρ. 3 π.δ.22/1996 «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την εκλογή Βουλευτών» που ενεργοποιεί τη συνταγματική επιταγή), γ) Η διαταγή που αφορά την ενέργεια βασανιστηρίων, ψυχολογικής βίας και προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, κατά τα άρθρα 2 παρ. 1 και 7 παρ. 2 του Συντ. (άρθρο 137 Δ, παρ. 2 Π.Κ. και άρθρο 2 παρ. 3 Διεθνούς Σύμβασης «Κύρωση της Σύμβασης κατά των βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας», που κυρώθηκε με το ν.1782/1988).
6. Οι αστυνομικοί, που καταγγέλλουν ότι συγκάλυψαν «κατοχή ναρκωτικών ουσιών» δεν απαλλάσσονται των ευθυνών τους επειδή «είχαν άνωθεν εντολές». Η ευθύνη της απόφασης βαρύνει τους ίδιους και ο νόμος προβλέπει να «κάτσουν στο σκαμνί του κατηγορουμένου», αφού και αν ακόμη δόθηκε σχετική εντολή, εφόσον η πράξη τους στοιχειοθετεί το έγκλημα της παράβασης καθήκοντος, δεν καλύπτονται από την προσταγή και δεν αίρεται ο άδικος χαρακτήρας της πράξης τους!
Νικόλαος Αθ. Μπλάνης
Αντιστράτηγος Αστυνομίας ε.α.
Επίτιμος Προϊστάμενος Κλάδου Οργάνωσης
και Ανθρώπινου Δυναμικού Α.Ε.Α./Υ.Δ.Τ.
Πτυχιούχος Νομικής Σχολής Αθηνών