Γράφει ο Λάμπρος Δημητρέλος
Η τακτική απενημέρωση (tactical debriefing) αποτελεί μια δομημένη συζήτηση που επικεντρώνεται στην απόκτηση κατανόησης σχετικά με συγκεκριμένες ενέργειες που έχουν υλοποιηθεί από τους αστυνομικούς κατά την εμπλοκή τους σε κάποιο περιστατικό ή κατά την εκπαιδευτική διαδικασία.
Η απενημέρωση, μέσω των ευκαιριών που παρέχει για την αναγνώριση και τη διόρθωση τυχόν αστοχιών, έχει ως πρωταρχικό στόχο τη βελτιστοποίηση της απόδοσης των αστυνομικών τόσο σε επόμενες εκπαιδεύσεις, όσο και στην ουσιώδη επέκταση αυτών, στις μελλοντικές επιχειρήσεις πεδίου. Ως διαδικασία μπορεί να κυμαίνεται από μια ολιγόλεπτη συζήτηση - ανάλυση (λόγου χάριν μεταξύ ενός πληρώματος περιπολικού ή και παραπάνω πληρωμάτων περιπολικών που μόλις επιλήφθηκαν σε κάποιο περιστατικό, έλεγχο ή σήμα κέντρου), έως πολύωρη εμβάθυνση σε ενέργειες και παραλείψεις που έλαβαν χώρα σε στρατηγικό, τακτικό, επιχειρησιακό, ή ακόμη και σε υλικοτεχνικό επίπεδο, κατά τη διάρκεια μιας πολυσύνθετης επιχείρησης ευρείας κλίμακας.
Η τακτική απενημέρωση είναι μια λεπτομερής «εξέταση» των τακτικών, των τεχνικών, των διαδικασιών, των αποφάσεων, των ενεργειών και των παραλείψεων που χρησιμοποιήθηκαν ή αναλήφθηκαν από τους αστυνομικούς κατά τη διάρκεια ενός εκπαιδευτικού σεναρίου ή μιας πραγματικής επιχείρησης.
Ασχέτως από τη διάρκειά της, από τον επίσημο ή ανεπίσημο χαρακτήρα της και από το επίπεδο ηγεσίας στο οποίο αυτή θα διεξαχθεί, σε κάθε περίπτωση κατά τη διάρκεια μιας απενημέρωσης πρέπει μεταξύ των αστυνομικών να τεθούν και να απαντηθούν τα παρακάτω τρία καίρια ερωτήματα:
1. ΤΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΑΜΕ;
2. ΠΩΣ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΚΑΜΕ;
3. ΤΙ ΘΑ ΑΛΛΑΖΑΜΕ ΑΝ ΕΠΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΣΤΑΝ ΞΑΝΑ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ;
Είναι προφανές ότι ανάλογα με το είδος του περιστατικού μπορεί να προκύψουν πολύ περισσότερα, πιο εξειδικευμένα και σύνθετα ερωτήματα, ωστόσο τα τρία παραπάνω είναι τα δομικά ερωτήματα που δε νοείται να μην απαντώνται σε κάθε απενημέρωση. Οι τρεις αυτές ερωτήσεις είναι εξίσου σημαντικές, όμως πολύ σημαντικότερο είναι το να κατορθώσουν οι αστυνομικοί να τις απαντήσουν όχι με γνώμονα την αναζήτηση ευθυνών (blame game), αλλά με καλή προαίρεση και διάθεση ειλικρινούς ανατροφοδότησης (feedback). Μόνον έτσι ο κάθε αστυνομικός θα επιτύχει ατομικά τη μέγιστη δυνατή αυτοβελτίωση και κατ’ επέκταση η ομάδα αστυνομικών ως σύνολο θα ανέβει ένα ή περισσότερα «ποιοτικά σκαλοπάτια».
Η πιο βασική ομάδα αστυνομικών παγκοσμίως είναι το διμελές πλήρωμα περιπολικού. Οι δυο συνεργάτες επιχειρούν μαζί σε όλα τα συμβάντα, «μικρά» ή «μεγάλα», ενώ συνήθως συμμετέχουν και στις συντηρητικές εκπαιδεύσεις από κοινού. Η τακτική απενημέρωση λοιπόν είναι (ή καλύτερα, θα πρέπει να είναι!) μέρος της καθημερινότητας και της ρουτίνας τους. Τα ερωτήματα «τι αντιμετωπίσαμε;», «πώς το διαχειριστήκαμε;» και «τι θα αλλάζαμε αν επιλαμβανόμασταν στο ίδιο περιστατικό;» είναι η βάση της συζήτησης κατά τις απενημερώσεις του πληρώματος, ενώ η χρήση σημειώσεων και σχεδιαγραμμάτων βοηθά στο να μπορεί ο κάθε αστυνομικός ν’ αποτυπώσει και ν’ αντιληφθεί σημαντικές τακτικές κι επιχειρησιακές λεπτομέρειες, όπως λ.χ. το πού στεκόταν ο συνεργάτης του τη δεδομένη στιγμή του κάθε περιστατικού, το τι μπορούσε να δει από εκεί που στεκόταν, το αν θα μπορούσαν δυνητικά να προκύψουν διασταυρούμενα πυρά κ.α.
Το βασικό άμεσο όφελος της τακτικής απενημέρωσης είναι η προαγωγή των επικοινωνιακών δεξιοτήτων μεταξύ των αστυνομικών, η οποία οδηγεί στη γενικότερη σύσφιξη των υπηρεσιακών και διαπροσωπικών σχέσεών τους, ενώ το κυριότερο έμμεσο όφελός της είναι η πιο ασφαλής, αποτελεσματική και εν τέλει πιο επαγγελματική λειτουργία της οποιουδήποτε μεγέθους ομάδας αστυνομικών (μόνιμης ή περιστασιακής συγκρότησης), μεσο-μακροπρόθεσμα.
Η απενημέρωση είναι σε πολλές περιπτώσεις σημαντικότερη ακόμη κι από το ίδιο το περιστατικό το οποίο πραγματεύεται, υπό την έννοια ότι ακόμη και μετά από τα χαρακτηριζόμενα «απλά» και «μικρά» συμβάντα μπορεί να αντληθεί πολύτιμη ανατροφοδότηση. Για τον ίδιο λόγο είναι αναγκαίο να πραγματοποιείται τακτική απενημέρωση και μετά το τέλος κάθε εκπαιδευτικού σεναρίου, ασχέτως του επιπέδου δυσκολίας του, με βασικό εργαλείο τη στοχευμένη ανατροφοδότηση των εκπαιδευτών προς τους εκπαιδευόμενους αστυνομικούς, στους οποίους θα πρέπει όμως να παρέχεται η δυνατότητα της ολιγόλεπτης συζήτησης μεταξύ τους με σκοπό την απάντηση από τους ίδιους στα τρία παραπάνω καίρια ερωτήματα. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε και οι εκπαιδευτές να συμβάλλουμε στη δημιουργία κουλτούρας τακτικής απενημέρωσης αστυνομικών και στη χώρα μας, η οποία στερείται τέτοιας.
Εκτός από τις ομάδες αστυνομικών μόνιμης συγκρότησης (όπως λ.χ. στην Ελλάδα οι Ο.Π.Κ.Ε.), η πιο συχνά απαντώμενη επιχειρησιακή ομάδα αστυνομικών συγκροτείται περιστασιακά στο πεδίο και οριοθετείται από τη σύμπραξη ενός, δύο, τριών ή και παραπάνω πληρωμάτων περιπολικών και μοτοσυκλετών που καλούνται να ανταποκριθούν σε κάποιο συμβάν. Οι αστυνομικοί αυτοί συνήθως δεν έχουν την ευκαιρία της περιοδικής από κοινού εκπαίδευσης, γι’ αυτόν τον λόγο η υλοποίηση τακτικής απενημέρωσης μετά τα περιστατικά στα οποία επιλαμβάνονται αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Μια μεγάλη παρανόηση που υφίσταται στους κύκλους των αστυνομικών διεθνώς, είναι ότι όλες οι απενημερώσεις είναι χρονοβόρες και σύνθετες διαδικασίες που υλοποιούνται σε κλειστές αίθουσες και μέσα σε αυστηρά πλαίσια. Χωρίς να υποτιμάται και αυτό το είδος απενημερώσεων, που έχουν καθοριστική σημασία, οι πιο συχνές (ίσως και πιο ουσιαστικές) απενημερώσεις είναι αυτές που γίνονται στα πλαίσια ολιγόλεπτων –αλλά δομημένων, με άξονα τα τρία καίρια ερωτήματα- συζητήσεων μεταξύ των αστυνομικών οι οποίοι συγκροτούν περιστασιακές επιχειρησιακές ομάδες, επιλαμβανόμενοι σε διάφορα συμβάντα.
Το να αφιερώνουμε οι αστυνομικοί μερικά λεπτά για τακτική απενημέρωση απαντώντας στις τρεις απλές αλλά πολύ σημαντικές ερωτήσεις, ακόμη και μετά από χαμηλής ή μεσαίας προτεραιοποίησης σήματα και ελέγχους της καθημερινής μας ρουτίνας, δεν είναι απλώς αναγκαίο. Είναι θεμελιώδες. Μόνον έτσι έχουμε την ευκαιρία να «προλάβουμε» τις διαπιστωμένες αστοχίες μας από το να ξανασυμβούν σε πολύ πιο δύσκολα στη διαχείρισή τους περιστατικά, όπου το κόστος μιας ενέργειας ή παράλειψής μας μπορεί να είναι τεράστιο, ακόμη κι ανεπανόρθωτο.
Βιβλιογραφία– Πηγές:
- Be tactically proactive not just reactive, τουLt. Dan Marcou
- How shift debriefings can improve officer safety, τουFred Leland
- Critique your debriefings, τουRobert O’Brien
- Wikipedia, the free encyclopedia