Mε αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας, συναντήσαμε την Υπαστυνόμο Α’ του Γραφείου Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας Αλίμου, Ελευθερία Κίσσα. Το γραφείο ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Οκτώβρη του 2021 και σε κάτι λιγότερο από ενάμιση χρόνο μετρά ήδη εκατοντάδες περιστατικά, ενώ, όπως δηλώνει η Υπαστυνόμος στο NouPou, τη θλιβερή πρωτιά ανάμεσα στις περιοχές των νοτίων κατέχει η Γλυφάδα.
Στον ενάμιση περίπου χρόνο λειτουργίας του Γραφείου Ενδοοικογενειακής Βίας στο Αστυνομικό Τμήμα του Αλίμου, πόσα περιστατικά έχετε κληθεί να αντιμετωπίσετε και ποιες περιοχές «καλύπτετε»;
Το Γραφείο Ενδοοικογενειακής Βίας στο Αστυνομικό Τμήμα του Αλίμου λειτουργεί από τα μέσα του Οκτώβρη του 2021. Εμείς, αρχικά, έχουμε τομέα αρμοδιότητας όλη τη διεύθυνση νοτιοανατολικής Αττικής, δηλαδή από την Ηλιούπολη μέχρι και το Λαύριο. Συνολικά, σκεφτείτε, τα γραφεία σαν το δικό μας στην Αττική είναι επτά. Τον Οκτώβρη του 2021 είχαν ξεκινήσει πέντε από αυτά και μέσα στο 2022 εγκαινιάστηκαν δύο ακόμη -ένα στη διεύθυνση Αθηνών και ένα στης Δυτικής Αττικής. Το δικό μας γραφείο έχει κληθεί να αντιμετωπίσει πολλά περιστατικά μέσα στο διάστημα λειτουργίας του. Για την ακρίβεια, μετράμε 640 υποθέσεις έως σήμερα.
Πώς ανταποκρίνεστε στα περιστατικά αυτά; Ποια η εμπλοκή σας;
Επιλαμβανόμαστε όταν ο θύτης και το θύμα έρχονται στο γραφείο μας. Αυτό συμβαίνει συνήθως μετά από κάποιο επεισόδιο, όπου προσάγονται οι εμπλεκόμενοι στην υπηρεσία μας από αστυνομικούς. Δεν είμαστε εμείς δηλαδή που πηγαίνουμε στα σπίτια. Σε εμάς έρχονται έπειτα, ώστε να ασχοληθούμε επί του συμβάντος, να γίνει η προανάκριση και όλες οι απαραίτητες ενέργειες, όπως η λήψη καταθέσεων αλλά και για να ενημερωθεί το θύμα για τα δικαιώματά του και για τους φορείς που μπορούν να του παρέχουν βοήθεια.
Μετά από μια καταγγελία, τι ακολουθεί για τον θύτη; Έχουμε δυστυχώς δει ότι τις περισσότερες φορές αφήνεται ελεύθερος.
Ο θύτης συνήθως, μετά από κάποιο περιστατικό, έρχεται στα γραφεία μας μαζί με το θύμα, όπου επιτόπου συλλαμβάνεται και, αφού απολογηθεί, οδηγείται στον εισαγγελέα. Αν, όμως, έρθει μόνο του το θύμα και καταγγείλει κάποιο συμβάν, τότε ξεκινά από εμάς η αναζήτηση του θύτη (τουλάχιστον για όσο διαρκεί το αυτόφωρο), προκειμένου και πάλι να οδηγηθεί στο τμήμα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, δίνουμε μεγάλη έμφαση στη σύλληψη, καθώς έτσι διαικπεραιώνεται η υπόθεση πιο γρήγορα. Αν δεν συλληφθεί, παίρνει πιο πολύ χρόνο η όλη διαδικασία. Έπειτα από τον εισαγγελέα, πράγματι ο θύτης συνήθως αφήνεται ελεύθερος. Ωστόσο, ανάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού, το Δικαστήριο θέτει σε ισχύ ορισμένους περιοριστικούς όρους, όπως να μη πλησιάζει το θύμα ή να φύγει από την οικογενειακή στέγη, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια του θύματος.
Είναι αυτό αρκετό; Τι παραπάνω, πιστεύετε, θα μπορούσε να γίνει σε θεσμικό επίπεδο ώστε να είναι μια γυναίκα πραγματικά ασφαλής μετά από ένα τέτοιο περιστατικό;
Σίγουρα θα ήταν καλό να αυξηθούν οι δομές φιλοξενίας για τις κακοποιημένες γυναίκες. Επιπλέον, οι ποινές που επιβάλλονται θα μπορούσαν να γίνουν πιο αυστηρές. Οι πιο πολλοί, όπως είπαμε, μετά το αυτόφωρο αφήνονται ελεύθεροι. Σίγουρα με περιοριστικούς όρους, αλλά ακόμη κι αυτό δεν σημαίνει ότι κάποιος δεν μπορεί να τους παραβιάσει και να πλησιάσει το θύμα. Βέβαια, συνήθως το παίρνουν το μήνυμα. Φοβούνται και οι ίδιοι, οπότε δεν κάνουν κάτι χειρότερο. Ακράδαντα όμως πιστεύω πως ρίζα του προβλήματος είναι το θέμα της παιδείας και της εκπαίδευσης. Θα έπρεπε να μαθαίνουμε με τον σωστό τρόπο και από νωρίς ότι δεν πρέπει να συμπεριφερόμαστε έτσι σε καμία γυναίκα, σε κανέναν άνθρωπο.
Ποιοι μπορούν να απευθυνθούν στο τμήμα σας; Δέχεστε και καταγγελίες από τρίτα πρόσωπα; Στην τελευταία περίπτωση, πώς χειρίζεστε το περιστατικό;
Καταγγελία μπορεί να γίνει από τον οποιονδήποτε. Δεν είναι απαραίτητο, δηλαδή, να γίνει μόνο από το θύμα. Μας έχουν τύχει, άλλωστε, περιστατικά για τα οποία μας καλούν οι γείτονες. Πολλές φορές, μάλιστα, σε τέτοιες περιπτώσεις, το θύμα αρνείται να παραδεχτεί ότι κάτι συμβαίνει, ενώ είναι ολοφάνερη η αλήθεια. Στόχος παραμένει και πάλι, να οδηγηθούν οι εμπλεκόμενοι στο γραφείο μας, να συζητήσουμε με ηρεμία και να καταφέρουμε να ξεκλειδώσουμε το θύμα, να μας εμπιστευτεί και να μας μιλήσει. Το καλό είναι ότι στο τέλος, το πετυχαίνουμε αυτό.
Αναφερθήκατε σε φορείς στους οποίους μπορεί να απευθυνθεί μια γυναίκα. Ποιοι είναι αυτοί;
Δουλειά μας είναι να ενημερώνουμε το θύμα για όσους παρέχουν υπηρεσίες αρωγής στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Υπάρχουν δομές φιλοξενίας, συμβουλευτικά κέντρα, η γραμμή SOS (15900), το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλλυλεγγύης. Οι δομές, βέβαια, είναι μυστικές. Δεν ξέρουμε πού βρίσκονται για ευνόητους λόγους. Θεωρώ, ωστόσο ότι θα έπρεπε να υπάρχουν περισσότερες. Υπάρχουν μερικές, αλλά δεν επαρκούν. Και σίγουρα πρέπει να τηρούνται κάποιες προϋποθέσεις για να μπει ένα θύμα σε κάποια δομή. Δεν είναι δηλαδή σίγουρο ότι όλα τα θύματα θα το καταφέρουν αυτό.
Δεν είναι λίγες οι γυναίκες που διστάζουν να καταγγείλουν ένα περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας. Πού οφείλεται αυτό, σύμφωνα με τη δική σας εμπειρία;
Ο κύριος λόγος είναι ο φόβος που νιώθουν για το χειρότερο που μπορεί να τους συμβεί. Και τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο δύσκολα όταν υπάρχουν ανήλικα παιδιά στη μέση. Αυτό σημαίνει ότι, αν χρειαστεί να φύγουν από το σπίτι τους, πρέπει να τα πάρουν μαζί τους. Επιπλέον, κάποιες γυναίκες μπορεί να μη δουλεύουν, οπότε ίσως παίζει και αυτό ρόλο στο γιατί διστάζουν να μιλήσουν: λόγω της οικονομικής εξάρτησης από τον σύζυγο. Και φυσικά, υπάρχουν ορισμένες γυναίκες που δεν αντιλαμβάνονται καν ότι είναι θύματα.
Πόσο καιρό μπορεί να πάρει μέχρι να φτάσει μια γυναίκα στο στάδιο που να νιώθει έτοιμη να μιλήσει;
Μπορεί να πάρει χρόνια. Μου έχουν τύχει περιπτώσεις που κρατούν δέκα ή ακόμη και είκοσι χρόνια. Στην πλειοψηφία τους τα θύματα έρχονται όταν συμβεί εκ νέου κάποιο επεισόδιο. Υπάρχουν, δηλαδή, γυναίκες που το υπομένουν για καιρό, όμως μόλις συμβεί ξανά κάποιο περιστατικό, αποφασίζουν να μιλήσουν. Βέβαια, οι περισσότερες έρχονται άμεσα. Για αυτό τον λόγο πιστεύω και ότι η αύξηση των καταγγελιών, που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα, οφείλεται στο γεγονός ότι όλο και πιο πολλές γυναίκες βγαίνουν να μιλήσουν, δίνοντας το θάρρος σε όσες έμεναν σιωπηλές. Ίσως να μην είναι, δηλαδή, τόσο ανησυχητικό το γεγονός ότι έχουμε αύξηση του αριθμού των καταγγελιών, αλλά να βλέπουμε ως θετικό το ότι τα θύματα έχουν αρχίσει να μιλούν.
Ποιο είναι το πιο σκληρό περιστατικό που έχετε κληθεί να αντιμετωπίσετε στο διάστημα λειτουργίας του γραφείου;
Όλα τα περιστατικά που αντιμετωπίζουμε είναι δύσκολα. Το καθένα έχει τη δική του ιδιαιτερότητα. Ωστόσο, θεωρώ ότι τα περιστατικά στα οποία εμπλέκονται ανήλικα παιδιά είναι τα πιο σκληρά. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο, αλλά προσωπικά, μου έχουν μείνει πιο έντονα τέτοιες περιπτώσεις. Και δυστυχώς είναι μεγάλος ο αριθμός αυτών των περιστατικών. Εξάλλου, σύμφωνα με τη νομοθεσία, από τη στιγμή που ένα παιδί βρίσκεται μπροστά σε κάποιο περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας, αμέσως γίνεται και το ίδιο θύμα, απλά επειδή είναι μάρτυρας τέτοιων πράξεων.
Ποιο είναι το πιο συνταρακτικό περιστατικό που έχει λάβει χώρα στα νότια προάστια;
Αρχικά να αναφέρω πως ο Δήμος Γλυφάδας έχει το ρεκόρ περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας στις περιοχές που καλύπτουμε εμείς. Όσο για το πιο συνταρακτικό περιστατικό που έχει λάβει χώρα στα νότια, νομίζω είναι αυτό που συνέβη στην Αργυρούπολη, τον Ιανουάριο του 2022, με θύμα μια γυναίκα που ξυλοκοπήθηκε άγρια από τον σύντροφό της. Αυτό ξεκίνησε ως ενδοοικογενειακό επεισόδιο. Είχαμε κληθεί εμείς αρχικά, αλλά επειδή η γυναίκα ήταν σε πολύ σοβαρή κατάσταση, κλήθηκε η ασφάλεια. Μιλάμε για κακούργημα σε αυτήν την περίπτωση. Η γυναίκα έμεινε για πολλούς μήνες στο νοσοκομείο και δεν ξέρω κατά πόσο έχει επανέλθει.
Μπορεί μια γυναίκα που πέφτει θύμα ενδοοικογενειακής βίας να βρει στήριξη και προστασία απευθυνόμενη στην ελληνική αστυνομία;
Πιστεύω πως οι γυναίκες έρχονται σε εμάς γιατί νιώθουν ασφάλεια. Είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτονται να κάνουν. Υπήρχε ένα περιστατικό με μια γυναίκα η οποία αιμόφυρτη, αντί να πάει στο νοσοκομείο, προτίμησε να έρθει σε εμάς πρώτα. Θεωρώ πολύ σημαντικό και το γεγονός ότι στο γραφείο μας η ομάδα απαρτίζεται σε μεγάλο βαθμό από γυναίκες αστυνομικούς. Αυτή τη στιγμή είμαστε δώδεκα άτομα στο συγκεκριμένο γραφείο και οι μισές είμαστε γυναίκες. Για την υπηρεσία μας είναι μεγάλο ποσοστό. Επειδή και τα περισσότερα θύματα είναι γυναίκες, είναι προτιμότερο να μιλούν με γυναίκα αστυνομικό για να αισθάνονται πιο άνετα.
Η βία, τελικά, έχει φύλο; Σας έχουν έρθει περιστατικά με θύμα έναν άνδρα;
Να σας πω την αλήθεια το πρώτο μου συμβάν τον Οκτώβριο του 2021 ήταν με θύμα έναν άνδρα. Βεβαίως και υπάρχουν τέτοια περιστατικά, αλλά είναι σίγουρα λιγότερα. Η αναλογία είναι περίπου 80% γυναίκες, 20% άνδρες τα θύματα.
Υπηρετείτε σε ένα τμήμα με πολύ ιδιαίτερες απαιτήσεις. Ένας αστυνομικός του συγκεκριμένου τμήματος έχει περάσει από κάποια ειδική εκπαίδευση; Έχει γίνει προετοιμασία με κάποιον ψυχολόγο για τον τρόπο που χειρίζεται αυτές τις καταστάσεις;
Η εκπαίδευση έγινε λίγο πριν ξεκινήσει η λειτουργία των γραφείων, τον Οκτώβρη του 2021. Όσοι αστυνομικοί είχαμε επιλεγεί για να απαρτίσουμε τα συγκεκριμένα γραφεία, είχαμε περάσει πενταήμερη εκπαίδευση. Με κάποιον ψυχολόγο δεν έχουμε συνεργαστεί, αλλά σίγουρα στηριζόμαστε σε κάποιες βασικές αρχές ψυχολογίας ώστε να μπορέσουμε να «ξεκλειδώσουμε» το θύμα, να μας ανοιχτεί, να μας μιλήσει. Ακόμη και το περιβάλλον στο οποίο εργαζόμαστε έχει να κάνει με την ψυχολογία. Τα γραφεία μας είναι ειδικά διαμορφωμένα, προκειμένου να είναι πιο ζεστά και φιλόξενα. Είναι ωραία διακοσμημένα, ώστε το θύμα να αισθάνεται άνετα για να μιλήσει. Επίσης, επειδή πολλές φορές έρχονται και τα παιδιά των εμπλεκομένων μαζί, έχουμε παιχνίδια και μπλοκ ζωγραφικής για να απασχολούνται και να περνά η διαδικασία όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα.
Ποιο είναι το δικό σας μήνυμα, μέσα από αυτήν τη συνέντευξη, προς όλα εκείνα τα θύματα που έχουν βιώσει ή βιώνουν τέτοιες καταστάσεις;
Ο μόνος τρόπος για να λυθεί το πρόβλημα είναι οι γυναίκες να μιλήσουν. Να έρθουν στα γραφεία μας και να μας πουν το πρόβλημά τους. Εμείς θα τις βοηθήσουμε. Πλέον, η κοινωνία έχει δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στο κομμάτι αυτό και θεωρώ ότι μόνο έτσι θα μπει ένα stop στη βία. Και προς όσες γυναίκες λένε ότι «Αν καταγγείλω θα γίνει κάτι χειρότερο», όχι δεν ισχύει αυτό. Από την εμπειρία μου πιστεύω ότι αν μιλήσουν μόνο για καλό θα είναι. Δεν θα βρεθούν σε πιο δυσμενή κατάσταση μετά από μια καταγγελία. Θα ήθελα να μη φοβούνται, να έχουν αυτοεκτίμηση και να νιώθουν δυνατές.
Πηγή: nou-pou.gr