ΑΡΠΑΓΗ ΑΝΗΛΙΚΟΥ Η΄ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ

Για το συγκεκριμένο θέμα αν ρωτήσεις δύο εισαγγελείς, πιθανότατα θα λάβεις δύο διαφορετικές απαντήσεις. Υποκειμενικά θεωρώ ότι πρόκειται για αρπαγή ανηλίκου. Αν παραλάμβανε το παιδί βάσει δικαστικής απόφασης συγκεκριμένη ώρα και ημέρα και δεν το παρέδιδε όταν αυτή προέβλεπε, θα ήταν παραβίαση δικαστικής απόφασης, αλλά όπως προείπα σε δύο τέτοιες παρόμοιες περιπτώσεις που μου είχανε τύχει, ο ένας εισαγγελέας το είχε θεωρήσει παραβίαση δικαστικής απόφασης και ο άλλος αρπαγή...

Πραγματι πρόκειται για ένα από τα ζητήματα, τα οποία αντιμετωπίζονται από διαφορετικές οπτικές γωνίες (ως προς την αντικειμενική υπόσταση) από τους Εισαγγελείς, γεγονός το οποίο προκαλεί στους εκάστοτε Αξιωματικούς Υπηρεσίας που χειρίζονται τα περιστατικά και την αντίστοιχη δυσκολία.

Για να ξεδιαλύνουμε λίγο τα πράγματα παραθέτω τα ακόλουθα αποσπάσματα από το κείμενο της [b]υπ' αριθ. 245/1993 Απόφασης του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Πειραιά[/b], επισημαίνοντας ορισμένα χρήσιμα ζητήματα που απορρέουν με σαφήνεια και πλήρη νομική τεκμηρίωση μέσα από αυτά:

[u][b]1ο μέρος αποσπάσματος (εδώ τίθεται το γενικό νομικό πλαίσιο/ορισμοί που καλό είναι να έχουμε υπόψιν μας):[/u]
[/b]

[i]Με το ως άνω βούλευμα [b]έγινε δεκτή[/b] η πρόταση του[b] Αντεισαγγελέως Ι. Αγγελή[/b], η οποία έχει ως εξής:
Σύμφωνα με το άρθρο [b]324 παρ. 1α ΠΚ[/b] όποιος αφαιρεί ανήλικο από τους γονείς, τους επιτρόπους ή από οποιοδήποτε δικαιούται να μεριμνήσει για το πρόσωπό του ή όποιος υποστηρίζει την εκούσια διαφυγή του ανηλίκου από την εξουσία των παραπάνω προσώπων τιμωρείται με φυλάκιση, ενώ σύμφωνα με την παρ. 2α του ίδιου άρθρου, αν ο ανήλικος δεν έχει συμπληρώσει τα δεκατέσσερα χρόνια του, επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι δέκα ετών, εκτός αν η πράξη τελέστηκε από ανιόντα, οπότε εφαρμόζεται η προηγούμενη παράγραφος. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι το έγκλημα της αρπαγής ανηλίκου είναι υπαλλακτικώς μικτό, μπορεί δε να τελεστεί είτε με την αφαίρεση του ανηλίκου, είτε με την υποστήριξη της εκούσιας διαφυγής του από την εξουσία αυτών που δικαιούνται να μεριμνήσουν για το πρόσωπό του, είτε και με τους δύο αυτούς τρόπους (ΑΠ 615/89 ΠοινΧρον Μ σελ. 68, ΑΠ 1120/1979 ΠοινΧρον Λ σελ. 167, ΑΠ 1327/79 ΠοινΧρον Λ σελ. 323, Δξη ΕισαγΠλημΑθην 1780/91 ΠοινΧρον ΜΑ σελ. 1207). Στο έγκλημα της αρπαγής ανηλίκου παθητικό υποκείμενο που υφίσταται άμεση ζημία από το έγκλημα είναι ο γονέας που ασκεί τη γονική μέριμνα (ΑΠ 850/88 ΠοινΧρον ΛΗ σελ. 898). [b]Ως αφαίρεση νοείται η απομάκρυνση του ανηλίκου από τον τόπο διαμονής του σε άλλον, κατά τέτοιο τρόπο ώστε, αυτός που ασκεί πραγματικώς την επιμέλειά του σύμφωνα με το νόμο, να αποστερείται την δυνατότητα ανατροφής και επιβλέψεώς του[/b] (Α. Μπουρόπουλος Ερμην. ΠΚ τόμ. Β έκδ. 1960 σελ. 545, Τούση - Γεωργίου ΠΚ σελ. 833, ΠλημΚαρδ. 244/65 ΠοινΧρον ΙΕ σελ. 62). [/i]

[u][b]2ο μέρος τοι ιδίου αποσπάσματος (εδώ δίναται απάντηση στο ερώτημα, ποια είναι η παράβαση του γονέα που "αφαιρεί" τον ανήλικο από τον άλλο γονέα και νόμιμο κάτοχο της επιμέλειας αυτού):[/b][/u]

[i]Αξιόποινη κατά την διάταξη αυτή δεν είναι μόνο η αφαίρεση του ανηλίκου από την σφαίρα εξουσίας και των δύο γονέων του, αλλά και η αφαίρεση από εκείνον, που έχει από το νόμο ή με δικαστική απόφαση την επιμέλεια του προσώπου του.[b] Συνεπώς δράστης του εγκλήματος αυτού {σχόλιο εκτός δικ. απόφασης: ΔΗΛΑΔΗ ΤΗΣ ΑΡΠΑΓΗΣ ΑΝΗΛΙΚΟΥ} μπορεί να είναι και ο γονεύς, που δεν έχει την επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου, και αφαιρεί τον ανήλικο από τον άλλο γονέα ή τρίτο που έχει την επιμέλεια (ΑΠ 495/80 ΠοινΧρον Λ σελ. 668, Γάφος, ειδ. μέρος, τεύχ. Δ, σελ. 152, Ν. Σιδέρης "Αρπαγή ανηλίκων", ΠοινΧρον ΛΑ σελ.114 επομ.)[/b].
Το ποιος έχει σύμφωνα με το νόμο την επιμέλεια του προσώπου του τέκνου ορίζεται από το άρθρο 1510 του Α.Κ. Κατά το άρθρο αυτό η γονική μέριμνα είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων, οι οποίοι την ασκούν από κοινού. Περιλαμβάνει δε την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του. Κατά δε το άρθρο 1512 Α.Κ. αν οι γονείς διαφωνούν κατά την άσκηση της γονικής μέριμνας, το δε συμφέρον του τέκνου επιβάλλει να ληφθεί απόφαση, αποφασίζει το δικαστήριο. Συνεπώς η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου και η ανατροφή του ασκείται και από τους δύο γονείς, γι' αυτό και [b]δράστης αρπαγής ανηλίκου δεν μπορεί να είναι ο ένας των γονέων, [u]παρά μόνον[/u] όταν έχει στερηθεί του λειτουργικού δικαιώματος της επιμελείας με δικαστική απόφαση[/b] (βλ. ΠλημΘεσ/κης 1750/88 ΠοινΧρον ΛΘ σελ. 918, ΠλημΗλείας 93/1977, ΠοινΧρον ΚΗ σελ. 68). [/i]

[u][b]3ο μέρος του ιδίου αποσπάσματος (εδώ αναλύεται τι ακριβώς συμβαίνει μέχρι στην πείπτωση που οι γονείς δεν συμβιώνουν και δεν έχει βγεί ακόμα η δικαστική απόφαση):[/b][/u]

[i]Η από κοινού άσκηση της επιμέλειας του τέκνου [b][u]συνεχίζεται[/u] και σε περίπτωση διακοπής της εγγάμου συμβιώσεώς των, εάν δεν έχει εκδοθεί ακόμα δικαστική απόφαση που να την αναθέτει στον ένα από τους δύο[/b]. Σε μία τέτοια περίπτωση η διαμονή του ανηλίκου με τον ένα από τους γονείς, η περίθαλψή του ή η ανατροφή του απ' αυτόν αποτελεί μια πραγματική κατάσταση, που ούτε δημιουργεί αποκλειστικό δικαίωμα του γονέως αυτού να επιμελείται του προσώπου του ανηλίκου, ούτε εμποδίζει τον άλλο γονέα να επιχειρήσει οποιαδήποτε πράξη επιμέλειας ή γονικής μέριμνας, πράγμα που αποτελεί άλλωστε, όχι μόνο δικαίωμά του, αλλά συγχρόνως φυσική και νομική υποχρέωσή του. [b]Κατά συνέπεια, όταν δεν έχει εκδοθεί ακόμα δικαστική απόφαση που να αναθέτει την επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου στον γονέα, με τον οποίο διαμένει και από τον οποίο περιθάλπεται, η αφαίρεσή του από τον άλλο γονέα, δεν πληρεί τους όρους της αντικειμενικής υποστάσεως της αρπαγής ανηλίκου (Βλέπ. ΠλημΑθην 382/1986 ΠοινΧρον ΛΣΤ σελ. 403)[/b].
[b]Αλλά και στην περίπτωση αυτή, αφαίρεση του ανηλίκου δεν είναι άμοιρη εννόμων συνεπειών, γιατί η παρά την θέληση και την διαφωνία του ενός γονέως αφαίρεση του ανηλίκου από τον άλλον συνιστά αυθαίρετη άσκηση αξιώσεως, σχετική με δικαίωμα, που ο δράστης ή το έχει πραγματικά ή από πεποίθηση το οικειοποιείται. Η συμπεριφορά αυτή θεμελιώνει την αντικειμενική υπόσταση του [u]άρθρου 331 ΠΚ περί αυτοδικίας[/u] (ΑΠ 749/92 ΠοινΧρον ΜΒ σελ. 659, ΑΠ 1114/91 ΠοινΧρον ΜΒ σελ. 47, ΑΠ 1072/90 ΠοινΧρον ΜΑ σελ. 335, ΑΠ 833/89 ΠοινΧρον Μ σελ. 371).[/b]
Η δε αυτοδικία και όλα τα εγκλήματα, των οποίων η αντικειμενική υπόσταση συνίσταται στην ανατροπή από τον δράστη μιας εννόμου σχέσεως ή δικαιώματος, όπως είναι και η άσκηση της γονικής μέριμνας ή της επιμέλειας του προσώπου του ανηλίκου, δεν διαφέρουν κατά τα συστατικά αντικειμενικά τους στοιχεία, αλλά μόνο κατά το περιεχόμενο του δόλου, με τον οποίο ενεργεί ο δράστης, εάν η ενέργειά του αποσκοπεί στην πραγμάτωση αμφισβητούμενου δικαιώματος, που ή πράγματι έχει ή νομίζει ότι έχει. Επομένως η παραπομπή για αυτοδικία, αυτού που διώχθηκε για αρπαγή ανηλίκου δεν αποτελεί ανεπίτρεπτη μεταβολή της κατηγορίας, αλλά μόνον ορθότερο νομικό χαρακτηρισμό της πράξεως, για την οποία ασκήθηκε η ποινική δίωξη (ΠλημΑθην 382/86 ΠοινΧρον ΛΣΤ σελ. 404). [/i]

[u][b]4o μέρος του ιδίου αποσπάσματος (εδώ διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση της αυτοδικίας απαιτείται έγκληση του παθόντα/συζύγου):[/b][/u]

[i]Σύμφωνα επίσης με το άρθρο 331 ΠΚ σε περίπτωση αυτοδικίας η ποινική δίωξη ασκείται[b] μόνο ύστερα από έγκληση του παθόντος[/b], ενώ κατά το άρθρο 117 παρ. 1 ΠΚ όταν ο νόμος απαιτεί έγκληση για την ποινική δίωξη κάποιας αξιόποινης πράξης, το αξιόποινο εξαλείφεται αν ο δικαιούχος δεν υποβάλει την έγκληση μέσα σε [b]τρεις μήνες από την ημέρα που έλαβε γνώση για την πράξη που τελέστηκε και για το πρόσωπο που την τέλεσε ή για ένα από τους συμμετόχους της[/b]. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι η έγκληση συνδέεται όχι μόνο με την αξίωση της πολιτείας για την επιβολή ποινής, αλλά και με το δικαίωμα για έγερση ποινικής αγωγής και ότι συνεπώς η νομική της φύση είναι διπλή. Η έγκληση αποτελεί έτσι όχι μόνο θεσμό του ουσιαστικού ποινικού δικαίου, γιατί η παραμέληση της υποβολής της οδηγεί στην εξάλειψη του αξιοποίνου της πράξεως που διώκεται κατ' έγκληση του παθόντος, αλλά και δικονομικό θεσμό. Η ύπαρξη της εγκλήσεως συνιστά δικονομική προϋπόθεση για την έγκαιρη γένεση της ποινικής δίκης και η υποβολή της εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριο. Επομένως η γνώση της πράξεως και του δράστη ή κάποιου συμμετόχου, από την οποία αρχίζει η τρίμηνη προθεσμία για την υποβολή της εγκλήσεως, η παραμέληση της οποίας οδηγεί στην εξάλειψη του αξιοποίνου της πράξεως κατά του ουσιαστικού ποινικού δικαίου, περιεχόμενο του άρθρου 117 ΠΚ, [b]π[/b][b]ρέπει να αιτιολογείται ειδικά και εμπεριστατωμένα, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ.[/b][/i][i] 111 Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ. Η αιτιολόγηση αυτή είναι απαραίτητη όταν η έγκληση που υποβλήθηκε από τον δικαιούχο αναφέρεται σε κατ' έγκληση διωκόμενο έγκλημα που διαπράχθηκε σε χρόνο προγενέστερο του τριμήνου από την υποβολή της (ΑΠ 904/1991 ΠοινΧρον ΜΑ σελ. 1267, ΑΠ 966/1990 ΠοινΧρον ΜΑ σελ. 299, ΑΠ 228/1989 ΠοινΧρον ΛΘ σελ. 827, ΑΠ 1668/1988 ΠοινΧρον ΛΘ σελ. 509). Η ύπαρξη νομίμου εγκλήσεως ερευνάται και αυτεπαγγέλτως σε κάθε στάση της δίκης (ΑΠ 1327/84 ΠοινΧρον ΛΕ σελ. 346, ΑΠ 1269/79 ΠοινΧρον Λ σελ. 268). Σε περίπτωση δε μη υπάρξεως νόμιμης έγκλησης το δικαστήριο ή το συμβούλιο δεν εισέρχεται στην ουσία της υποθέσεως, διότι η έρευνα των δικονομικών προϋποθέσεων προηγείται της έρευνας της ουσίας της υποθέσεως (Δέδες Ποιν. Δικον. Ε σελ. 86 επόμ., ΠλημΘεσ/κης 459/1971 ΠοινΧρον ΚΑ σελ. 501, ΠλημΚαρδ 41/1966 ΠοινΧρον ΙΣΤ σελ. 434).............
[/i]

[edit time=1398163802]SHERIFF[/edit]

Σας ευχαριστώ και τους δύο για τις τεκμηριωμένες απαντήσεις σας.

Μα δεν καταλαβαίνω πώς γίνεται "[b]Συνεπώς η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου και η ανατροφή του ασκείται και από τους δύο γονείς, γι' αυτό και δράστης αρπαγής ανηλίκου δεν μπορεί να είναι ο ένας των γονέων[/b], παρά μόνον όταν έχει στερηθεί του λειτουργικού δικαιώματος της επιμελείας με δικαστική" όταν "η ανατροφή του ασκείται [b][u]και[/u][/b] από τους δύο γονείς" Δεν ασκείται ΚΑΙ από τους δυο γονείς όταν το έχει μόνον ο ένας, αλλά μόνον εκείνος!

Επιπλέον, στην περίπτωση που είπε ο φίλος είχαμε όντως αφαίρεση, αλλά ακούστε τώρα περιστατικό: έρχεται η μητέρα στο τμήμα και μας αναφέρει πως το παιδί της βρίσκεται στην κατοχή του συντρόφου της, ο οποίος έχει αναγνωρίσει το παιδί, και δεν της το επιστρέφει. Σε κάθε απόπειρα να πάρει το παιδί αυτός βρίσκει μια δικαιολογία και την καθιστά ανέφικτη τη συνάντηση. Όπως καταλάβατε δεν συζουν. Το παιδί βρίσκεται στα χέρια του πατέρα από τότε που η ίδια του το έδωσε (δεν υπάρχει αφαίρεση, άρα όχι πράξη στο άρθρο της αρπαγής!), όταν είχαν πάει στο νοσοκομείο να δουν την άρρωστη μητέρα της κι εκείνη θα ξενυχτούσε στο πλευρό της.

(Δεν υπάρχει δικαστική απόφαση)
Τι έχετε να πείτε για τα δύο προαναφερθέντα;
[edit time=1398168620]solon[/edit]

Όταν υπάρχει τέκνο εκτός γάμου ή αναγνωρισμένου εκούσια ή δικαστικά ή με σύμφωνο κοινής συμβίωσης, σύμφωνα με το 1515 ΑΚ την επιμέλεια την έχει αποκλειστικά και μόνο η Μητέρα!
Οπότε αν το αφαιρέσει το τέκνο ο πατέρας έχουμε Αρπαγή ανηλίκου! Μόνο αν έχει δοθεί - πάντα δικαστικά - κοινή επιμέλεια, η οποία προκαλείται με κοινή δήλωση των γονέων έχουν και οι δύο την επιμέλεια. Οπότε στην περίπτωση αυτή θα μιλάμε μόνο για αυτοδικία (η οποία διώκεται πλέον σε βαθμό πταίσματος σύμφωνα με την τροποποίηση που επήλθε με το Ν.4055/2012), εάν αφαιρεθεί το τέκνο .

.

Αν μπορει κάποιος να μου διευκρινήσει κατι που δεν εχω καταλαβει απόλυτα,σε περιπτωση που οι γονείς ειναι παντρεμένοι και ο ένας παίρνει το παιδι να φύγει εκτός χώρας χωρίς την συγκατάθεση του ετέρου διαπράττεται αδίκημα η οχι;; Και σαν αστυνομικοί μπορούμε να εμποδίσουμε την έξοδο απο την χώρα ;;

Το αδίκημα που διαπραττεται συνάδελφε στην προκειμένη περίπτωση είναι η αυτοδικια (άρθρο 331 Π.Κ. - ΠΤΑΙΣΜΑ). Τώρα όσον αφορά την έξοδο του ενός γονεα με το τέκνο από τη χώρα, κανονικά δεν θα πρέπει να επιτραπεί αυτή αν δεν υπάρχει υπεύθυνη δήλωση (υπογεγραμμενη και θεωρημενη για το γνήσιο της υπογραφής) του ετερου γονεα στην οποία θα αναγράφεται ότι επιτρέπει στον/στην σύζυγο να ταξιδέψει με το παιδί τους στο εξωτερικό.