Γράφει ο Νικόλαος Μπλάνης*
1.Είδαμε και διαβάσαμε ανακοινώσεις, πανηγυρισμούς και δημοσιεύματα, ότι με νομοθετική παρέμβαση γίνεται η «ανωτατοποίηση» της Σχολής Αστυφυλάκων. Ανατρέξαμε στο σχέδιο των προωθούμενων διατάξεων και το μόνο που είδαμε στο άρθρο 36 ενός πολυνομοσχεδίου κουρελού, ήταν η αύξηση του χρόνου φοίτησης (που περιλαμβάνει σήμερα περισσότερο πρακτική-στην ουσία εκτέλεση υπηρεσίας για κάλυψη απλώς των υπηρεσιακών αναγκών-παρά θεωρητική εκπαίδευση) από πέντε (5) σε έξι (6) εξάμηνα. Έχει ουσιαστικό περιεχόμενο η ρύθμιση; Ας κάνουμε μια αναδρομή.
2. Η επαγγελματική επιλογή με την είσοδο του μετέφηβου στην Αστυνομία (αλλά και τις λοιπές Στρατιωτικές Σχολές) σηματοδοτεί ένα ξεκίνημα και μια επαγγελματική σταδιοδρομία με τα όνειρα και τις φιλοδοξίες που θέτει καθένας ξεχωριστά. Εύκολα μπορεί κανείς από την αρχή της σταδιοδρομίας του να σχηματίσει αντιλήψεις και πρακτικές, οι οποίες θα τον ακολουθούν και θα τον καθοδηγούν στα επαγγελματικά του βήματα. Πρώτα απ΄ όλα είναι ανάγκη μέσα στις Σχολές να μεταφερθούν όροι και καταστάσεις που ισχύον στο πραγματικό έργο, για το οποίο προετοιμάζονται οι εκπαιδευόμενοι. Η μάθηση στοιχείων του επαγγέλματος, σύμφωνα με τις τελευταίες ερευνητικές εξελίξεις, πρέπει να λαμβάνει χώρα μέσα σ΄ ένα περιβάλλον, στο οποίο οι γνώσεις και οι δεξιότητες σχετίζονται με τη χρήση τους σε πραγματικές καταστάσεις. 3. ΄Εχοντας υπόψη τα ανωτέρω οι Σχολές Αξιωματικών και Αστυφυλάκων εντάχθησαν (με καθυστέρηση) στο σύστημα των Γενικών Εξετάσεων (ν.2226/1994), με αποτέλεσμα να προσελκύουν υψηλών γνώσεων υποψηφίους και να τονωθεί το κύρος της ΕΛ-ΑΣ. Η Σχολή Αστυφυλάκων αρχικά χαρακτηρίσθηκε ως Ανωτέρα Σχολή υπερδιετούς κύκλου σπουδών, όπως απαιτούνταν. Με τις διατάξεις του άρθρου 38 παρ.4 του ν.4249/2014 ορίσθηκε, ότι ανήκει στην ανώτερη βαθμίδα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και χορηγεί ισότιμα πτυχία, προς εκείνα που χορηγούνται από τα αντιστοίχου επιπέδου εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η Σχολή Αξιωματικών είναι ισότιμη με τις Σχολές Πανεπιστημιακού επιπέδου. Πάντως ακαδημαϊκούς τίτλους απονέμουν μόνο τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του Υπουργείου Παιδείας. Ο νόμος αυτός (Υπουργός Νικ. Δένδιας-Αρχηγός Νικ. Παπαγιαννόπουλος) απετέλεσε την πλέον άστοχη νομοθετική παρέμβαση, ιδίως στα θέματα οργάνωσης (τριχοτομούσε την Αστυνομία) που ακυρώθηκαν (άρθρο 231 ν.4281/2014 και π.δ.178/2014) και στις ανεδαφικές, ανεφάρμοστες και τουλάχιστον αμφιλεγόμενες διατάξεις για την Αστυνομική Ακαδημία (το σχετικό Π.Δ. της Υπουργού Όλγας Γεροβασίλη, που επιχειρούσε ανατροπή των διατάξεων, με τη γνωμοδότηση 119/2019 του Σ.τ.Ε κρίθηκε αντισυνταγματικό επισφραγίζοντας έτσι το μεγαλύτερο νομοθετικό φιάσκο).
4. Η εκπαίδευση, η οποία παρέχεται στις Αστυνομικές Σχολές, στα Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Σ.Ε.Ι.) αλλά και στις Ανώτερες Σχολές Μονίμων Υπαξιωματικών (Α.Σ.Σ.Υ.τριετούς φοίτησης) είναι από πολύ καλή έως άριστη. Το δε σύστημα εισαγωγής μέσω των πανελληνίων εξετάσεων, εκτός του ότι είναι το πλέον διαφανές, αξιοκρατικό και αμερόληπτο, επιτρέπει και «προσκαλεί» τους αρίστους να φοιτήσουν σε αυτά.
5. Το προσωπικό της Αστυνομίας διακρίνονταν (άρθρο 18 του ν. 2800/2000) στις κατηγορίες α) Αστυνομικό Προσωπικό β) Πολιτικό Προσωπικό γ) Συνοριακοί Φύλακες (Σ.Φ.) και δ) Ειδικοί Φρουροί (Ε.Φ.). Με τις διατάξεις του άρθρου 13 παρ.1 του ν.4249/2014 εισάγεται για πρώτη φορά ο μάλλον αδόκιμος όρος «ένστολο» προσωπικό. Όμως οι διατάξεις του άρθρου 13 του ν. 3686/2008 θεσμοθέτησαν την αποκαλούμενη «ομογενοποίηση», δηλαδή την ένταξη των Ε.Φ. και Σ.Φ. στο αστυνομικό προσωπικό. Σκοπός αυτών ήταν η εξάλειψη της Αστυνομίας πολλών ταχυτήτων, ώστε να σταματήσουν οι αντιδικίες, που παρατηρούνταν μεταξύ των διαφορετικών κατηγοριών «ένστολου» προσωπικού και να διαλυθεί η σύγχυση, που επικρατούσε, για το ποια ακριβώς καθήκοντα μπορούσε να ασκήσει κάθε κατηγορία. Υποτίθεται, ότι με την ολοκλήρωση της ένταξης θα επιτυγχάνονταν σε μεγάλο βαθμό η «ομογενοποίηση».
6. Η προσπάθεια αυτή ακυρώθηκε στην πράξη, αφού συνεχίζεται να προσλαμβάνεται το εν λόγω προσωπικό ειδικών κατηγοριών. Με τη δικαιολογία της άμεσης πρόσληψης, της ταχείας απόδοσης στην αστυνόμευση και του μειωμένου δημοσιονομικού κόστους. Και αυτό από μόνο του συνιστά μια κραυγαλέα αντίφαση. Ο ίδιος νόμος δημιούργησε και άλλες κατηγορίες μεταξύ του προσωπικού. Αυτές των προαγόμενων με τα χρόνια υπηρεσίας. Τώρα δημιουργείται μια νέα κατηγορία (νέα ταχύτητα) Αστυφυλάκων αυτή των 6 εξαμήνων. Η σύγχυση επιτείνεται με τη δημιουργία πολλών επετηρίδων.
7. Ποιός είναι λοιπόν ο σκοπός της προτεινόμενης ρύθμισης; Αποτελεί απλώς τυπική προϋπόθεση να χαρακτηριστεί Ανωτέρα Σχολή κατά αναλογία των Α.Σ.Σ.Υ; Η σχετική ρύθμιση του ν.4249/2014 δεν ισχύει; Προφανώς Πανεπιστημιακή Σχολή δεν μπορεί να γίνει. Ούτε μπορεί να εξομοιωθεί με τη Σχολή Αξιωματικών. Μήπως θα έχει μισθολογικές συνέπειες; Μάλλον όχι!!! Ενδεχομένως να προσφέρει δικαίωμα εγγραφής σε Πανεπιστημιακές Σχολές, αλλά και αυτό αποτελεί μάλλον απόφαση των Ιδρυμάτων.
8. Αυτό λοιπόν που προέχει είναι η αναβάθμιση του ουσιαστικού περιεχομένου των σπουδών. Γιατί η επιτυχία των θεσμικών μεταρρυθμίσεων μπορεί να αναδειχτεί μόνο με την περαιτέρω αναθεώρηση του ουσιαστικού (θεωρητικού και πρακτικού) περιεχομένου της εκπαίδευσης, μετεκπαίδευσης και επιμόρφωσης των αστυνομικών (δηλ. των προγραμμάτων), ενόψει των σύγχρονων απαιτήσεων και προοπτικών Δημόσιας Τάξης και Εσωτερικής Ασφάλειας. Η προσπάθεια για αναβάθμιση των σπουδών των εκπαιδευομένων δεν μπορεί να είναι μόνο τυπική (π.χ. μόνο στις νομοθετικές προβλέψεις, στις προβολές μέσω του τύπου κ.λ.π.) αλλά και ουσιαστική. Αυτό σημαίνει υιοθέτηση νέων πρακτικών που αποδεδειγμένα μπορούν να συμβάλουν στην παραγωγή αστυνομικών, οι οποίοι θα έχουν "μάθει τη δουλειά" μέσα στις σχολές εκπαίδευσης-κατάρτισης και θα έχουν κατανοήσει τις πραγματικές διαστάσεις του αστυνομικού έργου, ώστε να το ασκήσουν με αποτελεσματικότητα.
9. Τέλος η προτεινόμενη ρύθμιση θα πρέπει να συμπληρωθεί-ορίσει, ότι η εκπαίδευση περιλαμβάνει αστυνομική και ακαδημαϊκή μόρφωση, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο!!!
*Νικόλαος Αθ. Μπλάνης
Αντιστράτηγος Αστυνομίας ε.α.
Επίτιμος Προϊστάμενος Κλάδου Οργάνωσης
και Ανθρώπινου Δυναμικού Α.Ε.Α./Υ.Δ.Τ.
Πτυχιούχος Νομικής Σχολής Αθηνών