Η Σ.Κ.Α.Υ. τιμώντας στο έπακρον τους ισχυρούς δεσμούς επικοινωνίας και στήριξης που αμφίδρομα έχουν αναπτυχθεί με το σύνολο των συναδέλφων, συνεχίσει απαρέγκλιτα να βαδίζει στο μονοπάτι της έγκαιρης και έγκυρης ενημέρωσης σας.
Όπως έχουμε καθιερώσει από ιδρύσεως μας και σε όλες τις προαγωγικές εξετάσεις (Αρχ/κων και ΤΕΜΑ) που διεξάγονται κάθε έτος, εξασφαλίσαμε για μία ακόμη φορά, σε συνεργασία με τον έγκριτο νομικό και καθηγητή ποινικού δικαίου, κ.Νικόλαο ΔΕΡΜΕΝΟΥΔΗ, τα θέματα καθώς και τις απαντήσεις τους, που ζητήθηκαν από τους υποψηφίους στα μαθήματα της Έκθεσης και του Ποινικού Δικαίου, της 1ης ημέρας των προαγωγικών εξετάσεων για την εισαγωγή των Ανθ/μων στο ΤΕΜΑ.
Έκθεση
Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει μετατραπεί σε χώρα υποδοχής οικονομικών μεταναστών και προσφύγων. Ποια αίτια οδήγησαν τη χώρα μας σ αυτή την κατάσταση , ποια προβλήματα δημιουργούνται και πώς θα πρέπει να αντιμετωπισθούν.
Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο (Ποινικός Κώδικας)
Θεωρία:
α) Ελευθέρωση Φυλακισμένου ( αρ.172 Π.Κ.)
- Όποιος µε πρόθεση ελευθερώνει φυλακισµένο ή άλλον που κρατείται µε διαταγή της αρχής τιµωρείται µε φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών.
- Όποιος γίνεται από αµέλεια υπαίτιος κάποιας από αυτές τις πράξεις τιµωρείται µε φυλάκιση, αν ήταν για οποιονδήποτε λόγο υπόχρεος να φυλάξει εκείνον που απέδρασε. Μένει εντελώς ατιµώρητος αν µε δική του προσπάθεια συλληφθεί, µέσα σε δεκαπέντε ηµέρες, αυτός που απέδρασε.
β) Παρασιώπηση ανεύρεσης ( αρ.376 Π.Κ.)
Όποιος βρίσκει χαµένο πράγµα κι δεν αναγγέλλει την ανεύρεση µέσα σε δεκατέσσερις ηµέρες στις αρχές ή στο κοινό ή στο δικαιούχο τιµωρείται µε χρηµατική ποινή. Αν το αντικείµενο είναι ασήµαντης αξίας, το δικαστήριο µπορεί να κρίνει την πράξη ατιµώρητη.
Πρακτικό:
Ο Α , αλιέας με ένα κακοδιατηρημένο παλαιό πλοιάριο χωρητικότητας 10 ατόμων συνηθίζει να μεταφέρει λαθρομετανάστες από τις ακτές της Τουρκίας σε παραλία της Χίου έναντι χρηματικής αμοιβής. Παρά την παλαιότητα του πλοιαρίου την κακή συντήρηση του και την ανυπαρξία σωστικών μέσων δέχθηκε αντί του ποσού των 5000 ευρώ να εκτελέσει το γνωστό δρομολόγιο και να μεταφέρει 30 λαθρομετανάστες από το Αφγανιστάν. Αυτοί στριμώχθηκαν ασφυκτικά ο ένας πάνω στον άλλο και ξεκίνησε το ταξίδι του. Υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες καιρικές σε απόσταση 2 μιλίων από την άκρη της Χίου , το πλοιάριο δεν άντεξε το βάρος και τη μεγάλη τρικυμία με αποτέλεσμα να προκληθεί ρήγμα και να αρχίζει να κατακλύζεται από νερά. Τότε ο Α βοηθούμενος και από κάποιους από τους ανωτέρω επιβάτες , προσπάθησε να αδειάσει το νερό. Ήταν ήδη όμως πολύ αργά , σε λίγα λεπτά το πλοιάριο βυθίστηκε , αύτανδρο συμπαρασύροντας στο βυθό και τους 30 λαθρομετανάστες. Ο Α δείχνοντας μεγάλη ψυχραιμία κατάφερε να πιαστεί από μια σανίδα και να σωθεί την τελευταία στιγμή αφού περισυνελέγει σε λιπόθυμη κατάσταση μία ώρα αργότερα , από διερχόμενο πλοίο του λιμενικού.
Ερώτηση:
Αιτιολογήστε –αξιολογήστε την ποινική συμπεριφορά του Α σύμφωνα με τις διατάξεις του ποινικού κώδικα.
Απόκριση:
Ο Α με την εγκληματική του συμπεριφορά – διαγωγή έχει πραγματώσει την ειδική υπόσταση του εγκλήματος της ανθρωποκτονίας από αμέλεια (αρ.302 ΠΚ) διότι συντρέχουν σωρευτικώς όλα τα στοιχεία τόσο της αντικειμενικής όσο και της υποκειμενικής υπόστασης.
Ειδικότερα :
α) Ως προς την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος.
Ο Α με την εγκληματική του συμπεριφορά – πράξη θανάτωσε άλλους (30 λαθρομετανάστες) . Η πράξη της θανάτωσης μπορεί να γίνει με οποιονδήποτε τρόπο ( στη συγκεκριμένη περίπτωση έγινε πνιγμό) . Το εξωτερικό σφάλμα του Α έγκειται στο γεγονός ότι στο κακοδιατηρημένο πλοιάριο του χωρητικότητας 10 ατόμων , αυτός μεταφέρει 30 άτομα και επιπλέον δεν είχε τα απαραίτητα σωστικά μέσα τα οποία θα χρειαζόταν σε μία επικίνδυνη στιγμή όπως ακριβώς συνέβη στο υπό κρίση θέμα . Το εξωτερικό σφάλμα δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των ρητώς μνημονευομένων στο αρ. 28ΠΚ συστατικών στοιχείων της αμέλειας . Αποτελεί όμως αυτονόητο σιωπηρώς συναγόμενο στοιχείο κάθε εγκλήματος από αμέλεια ανήκοντος ειδικότερα στην αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος . Περιεχόμενο του εξωτερικού σφάλματος –εξωτερικής αμέλειας είναι η παραβίαση των αντικειμενικών αξιώσεων επιμέλειας. Η έννοια της αντικειμενικής αξίωσης επιμέλειας εξειδικεύεται από τις διαφορετικές και πολυσύνθετες εκφάνσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας ( για τον Α αλιέα υπάρχει μια αποκλειστική απαρίθμηση κανόνων επιμέλειας).
Αποτέλεσμα της πράξης το οποίο τυποποιείται είναι ο θάνατος άλλων ( 30 λαθρομεταναστών ) . Από τη σύμβαση που συνήψε όμως ο Α ( μεταφορά με 5000 ευρώ) προκύπτει ότι αυτός είχε ιδιαίτερη νομική υποχρέωση, αρ. 15 ΠΚ, να φροντίζει ώστε να μην επέλθει το αποτέλεσμα. (έγκλημα με μη γνήσια παράλειψη ) . Ως σύμβαση νοείται όχι μόνο η τυπική του Αστικού δικαίου , αλλά και η εκούσια πραγματική ανάληψη συμφωνημένων καθηκόντων. Η παράλειψη του Α οφείλεται σε έλλειψη της προσοχής ότι η υπερφόρτωση του πλοιαρίου με 30 άτομα αντί 10 με έλλειψη σωστικών μέσων μαζί με τις καιρικές συνθήκες αποτέλεσε τον αιτιακό όρο της ανατροπής του πλοιαρίου και παραπέρα του πνιγμού των λαθρομεταναστών ( μη αποτροπή , παράλειψη ενέργειας αποτροπής του αποτελέσματος απ τον κοινωνικά εγγυητή της ασφαλούς ζωής των λαθρομεταναστών). Στη προκειμένη περίπτωση ο Α δεν προέβλεψε καθόλου και συνεπώς δεν φρόντισε να αποφύγει το αποτέλεσμα (ανθρωποκτονία με χωρίς συνείδηση αμέλεια –αρ. 28 εδ. α΄ ΠΚ σε συνδυασμό με 302 ΠΚ) είτε προέβλεψε μεν ως πιθανό το αποτέλεσμα πίστεψε όμως ότι θα καταφέρει να το αποφύγει ( ανθρωποκτονία με ενσυνείδητη αμέλεια- αρ 28 εδ. β΄ΠΚ σε συνδυασμό με 302 ΠΚ). Ανάμεσα στο εξωτερικό σφάλμα –εξωτερική αμέλεια και στο επελθόν αποτέλεσμα υπάρχει αιτιώδης συνάφεια , όπως ακριβώς την προβλέπει η θεωρία του ισοδυνάμου των όρων (άγραφο στοιχείο της αντικειμενική υπόστασης αποτελεί η αιτιώδης συνάφεια ) . Η αιτία που επέφερε το συγκεκριμένο αποτέλεσμα ήταν το εξωτερικό σφάλμα ( μεταφορά 30 ατόμων αντί 10 , έλλειψη σωστικών μέσων ) το οποίο προήλθε από την έλλειψη της προσήκουσας προσοχής εκ μέρους του Α.
β) Ως προς την υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος
Το αρ. 302 ΠΚ στην υποκειμενική του υπόσταση απαιτεί ρητά αμέλεια ( αρ. 28 ΠΚ) . Η αμέλεια ως μορφή υπαιτιότητας περιλαμβάνει δύο (2) στοιχεία ή κριτήρια :
β1) ένα αντικειμενικό (όφειλε)
β2) ένα υποκειμενικό (μπορούσε)
Ο Α στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν κατέβαλε την προσοχή που όφειλε όπως μέσος συνετός άνθρωπος που πράττει σε ανάλογες περιπτώσεις ( ο μέσος συνετός αλιέας δεν μεταφέρει στο πλοιάριο του 30 λαθρομετανάστες αντί 10 χωρίς σωστικά μέσα ).
Εάν ο δράστης (Α) δεν έκανε εκείνο που αντικειμενικά όφειλε να κάνει δεν θεωρούμε δίχως άλλο δεδομένη την αμέλεια του , αλλά περνάμε στο υποκειμενικό στοιχείο μπορούσε , ο Α μπορούσε με βάση τις γνώσεις του ( συνήθιζε να μεταφέρει λαθρομετανάστες ) και τις ικανότητες του να προβλέψει και να αποφύγει το αποτέλεσμα πράγμα το οποίο δεν έγινε ( καταλογισμός αμέλειας σε βάρος του Α).
γ) Συμπέρασμα :
Με βάση τα προεκτειθέντα επειδή συντρέχουν οι προϋποθέσεις των αρ. 14 παρ. 2 , 15 , 28 και 302 ΠΚ η ποινική ευθύνη του Α για τον πνιγμό των 30 λαθρομεταναστών προκύπτει ακέραια . Επειδή όμως με μία πράξη θανατώθηκαν πλείονες ,υπάρχει αληθινή κατ ιδέαν συρροή ανάμεσα στις περισσότερες ανθρωποκτονίες από αμέλεια και εφαρμόζεται η διάταξη των αρ. 94 παρ. 2 ΠΚ σε συνδυασμό με αρ. 14 παρ. 2 ΠΚ , 15, 28 και 302 ΠΚ (από μία πράξη του Α προκλήθηκε ο θάνατος περισσοτέρων προσώπων και υπάρχουν περισσότερα από ένα έννομα αγαθά που προσβάλλονται ).
Πληροφορίες – Επικοινωνία
Δερμενούδης Νικόλαος
Δικηγόρος –Εγκληματολόγος Ποινικολόγος
Τηλ:25410 77560 Fax: 2541067205 κιν : 6979847227
e-mail: [email protected]
Η Σ.Κ.Α.Υ. πιστή στις αρχές της, θα συνεχίσει την έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωσή σας και αύριο, για τα μαθήματα της δεύτερης ημέρας!
Ευχόμαστε σε όλους τους υποψηφίους των εν λόγω εξετάσεων καλή συνέχεια και καλά αποτελέσματα!