Γράφει ο Λάμπρος Δημητρέλος
Η αναγκαιότητα για την αυξημένη βαλλιστική προστασία των αστυνομικών διαπιστώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 στις Η.Π.Α., καθώς η εξάπλωση της εγκληματικότητας είχε οδηγήσει στον διπλασιασμό των θανάτων των αστυνομικών σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία. Παράλληλα, εκείνα τα χρόνια, η εταιρεία DuPont ανακάλυπτε ένα νέο αραμιδικό υλικό, το Kevlar, ανοίγοντας τον δρόμο για τη δημιουργία μιας νέας γενιάς ελαφρύτερων και αποτελεσματικότερων αλεξίσφαιρων γιλέκων. Έτσι, οι επιτελείς των αστυνομιών των μεγαλουπόλεων αρχικά, όπως αυτής της Νέας Υόρκης, οδηγήθηκαν στη μαζική προμήθεια αλεξισφαίρων προκειμένου να προστατέψουν τους αστυνομικούς τους από τα πυροβόλα όπλα των κακοποιών. Και όχι μόνο, καθώς με την πρόοδο της τεχνολογίας εμφανίστηκαν σταδιακά κατά τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, νέα υλικά όπως τα Spectra, Twaron και άλλα, ενώ λίγα χρόνια αργότερα χρησιμοποιήθηκε το πολυαιθυλένιο ως πρώτη ύλη οδηγώντας στις πανίσχυρες ίνες Dyneema, οι οποίες παρέχουν ως κάποιο βαθμό και προστασία από αιχμηρά όπλα (μαχαίρια, σουβλιά, κατσαβίδια, σύριγγες κλπ). Κι αν η χρησιμότητα του αλεξίσφαιρου γιλέκου είναι προφανής ως αμυντική θωράκιση των αστυνομικών κατά την ένοπλη επίθεση εναντίον τους με πυροβόλα και αιχμηρά όπλα, δεν είναι τόσο προφανής η κρισιμότητά του κατά την άοπλη επίθεση, η οποία είναι μάλλον πιο συνηθισμένη, τουλάχιστον στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Διαβάστε επίσης
Μια πρόσφατη ετήσια μελέτη της εταιρείας DuPont, επισημαίνει περιπτώσεις όπου τα αλεξίσφαιρα γιλέκα επέδρασαν καταλυτικά στην προστασία των αστυνομικών, εκτός από επιθέσεις με πυροβόλα και αιχμηρά όπλα, και σε άλλης φύσης περιστατικά, όπως λόγου χάριν κατά την άοπλη επίθεση εναντίον τους με γροθιές και λακτίσματα, κατά την εμπλοκή τους σε τροχαία ατυχήματα, ακόμη και κατά την επίθεση εναντίον τους με άλλα αντικείμενα.
Πράγματι, σε μια τέτοιου είδους επίθεση από τον δράστη εναντίον του κορμού του αστυνομικού, με γροθιές, λακτίσματα, ή αντικείμενα όπως ράβδοι, ρόπαλα, πέτρες, στιλιάρια κλπ, το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένο το αλεξίσφαιρο γιλέκο, αποσοβεί την αρχική ένταση του χτυπήματος και διαχέει την ενέργειά του σε μεγαλύτερη επιφάνεια επάνω στον κορμό. Μειώνει έτσι αισθητά τον πόνο και βοηθά τον αστυνομικό να παραμείνει στη μάχη, ενώ επιδρά θετικά και στο ηθικό του. Αντιθέτως, επιδρά αρνητικά στο ηθικό του δράστη της επίθεσης, ο οποίος βλέπει πως τα χτυπήματά του δεν έχουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα και δεν κάμπτουν τη μαχητική ικανότητα του αμυνόμενου αστυνομικού.
Σαφέστατα κατά την άοπλη επίθεση προτεραιότητα έχει η προστασία του προσωπικού κρανίου (ζυγωματικά κλπ) και του σαγονιού του αστυνομικού. Ωστόσο υφίσταται εξαιρετικά μεγάλη πιθανότητα σοβαρού τραυματισμού του και από τα χτυπήματα στον κορμό (λ.χ. κατάγματα στον θωρακικό κλωβό, διάτρηση πνευμόνων, ρήξη συμπαγών οργάνων, εσωτερική αιμορραγία), ειδικά αν ο δράστης είναι σε θέση να καταφέρει πολύ ισχυρά χτυπήματα με τα χέρια και τα πόδια του (αν π.χ. κατέχει γνώσεις πολεμικών τεχνών/μαχητικών αθλημάτων ή είναι ψυχασθενής, ο οποίος όπως αδυνατεί να ελέγξει το μυαλό του, έτσι αδυνατεί να ελέγξει και τη φυσική του δύναμη).
Σύμφωνα λοιπόν με σχετικές έρευνες, όπως η προαναφερθείσα της DuPont και άλλων, οι οποίες αντλούν δεδομένα από τη βάση δεδομένων LEOKA (Law Enforcement Officers Killed and Assaulted) των Η.Π.Α., καταδεικνύεται η σημασία του αλεξίσφαιρου γιλέκου ως πρωταρχικού παράγοντα στη μείωση των τραυματισμών και θανάτων των αστυνομικών, ακόμη και σε περιστατικά που δεν περιλαμβάνουν επίθεση με πυροβόλο ή αιχμηρό όπλο.
Μία ακόμη διάσταση είναι η πιο επαγγελματική εικόνα που παρουσιάζει ένας περιβεβλημένος με αλεξίσφαιρο αστυνομικός, διάσταση η οποία ενυπάρχει στο σκαλί της ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ εντός της κλίμακας μέσων άσκησης ελέγχου της αστυνομικής αυτοπροστασίας, ενισχύοντας έτσι την πιθανότητα αποτροπής μιας επίθεσης εξαρχής. Επιπροσθέτως, στο πρακτικό κομμάτι, ο φορέας του αλεξίσφαιρου γιλέκου, ειδικά με σύγχρονες διαμορφώσεις τύπου molle, αποτελεί μία έξτρα περιοχή ανάρτησης υλικών κι εξοπλισμού, αφαιρώντας βάρος από τη ζώνη εξάρτυσης (άρα και από την πολύπαθη μέση του αστυνομικού), κατανέμοντάς το έτσι πιο ομοιόμορφα και πιο ισορροπημένα σε όλο το άνω σώμα του.
Εντύπωση προκαλούν τα αποτελέσματα μιας ακόμη έρευνας στις Η.Π.Α., ονόματι “The effect of body armor on saving officers' lives: An analysis using LEOKA data”, στην οποία επισημαίνεται ότι το πιο συνηθισμένο επιχείρημα για την μη καθημερινή χρήση του αλεξίσφαιρου γιλέκου είναι η δικαιολογία των αστυνομικών πως αυτό είναι ογκώδες, βαρύ και καθόλου άνετο, μειώνοντας την ευελιξία τους. Η έρευνα αυτή συνδέει επίσης τον Δείκτη Μάζας Σώματος των αστυνομικών με τη μείωση της επιθυμίας να φορούν αλεξίσφαιρο, όπου κάθε μία μονάδα αύξησης του ΔΜΣ οδηγεί σε απευθείας μείωση 8 ποσοστιαίων μονάδων της πιθανότητας να περιβληθούν! Εκτός του ΔΜΣ, ως άλλοι παράγοντες κινδύνου για τη μη χρήση αλεξίσφαιρου γιλέκου αναδεικνύονται η ηλικία, η θέση στην ιεραρχία του αστυνομικού και ο τύπος της αποστολής στην οποία καλείται να επιχειρήσει. Φυσικά, τα ελαφρύτερα υλικά και οι νέες τεχνολογίες στην κατασκευή των αλεξίσφαιρων γιλέκων καταρρίπτουν εύκολα την οποιαδήποτε δικαιολογία για καθόλου ή περιστασιακή χρήση τους.
Είναι προφανές πως όλες οι παραπάνω έρευνες στοχεύουν στο να υπάρξει μια ολοκληρωτική αλλαγή στη νοοτροπία των αστυνομικών και το αλεξίσφαιρο γιλέκο να αντιμετωπίζεται ως αναπόσπαστο τμήμα της στολής. Να φοριέται δηλαδή εξαρχής από τον αστυνομικό και όχι επιλεκτικά σε συγκεκριμένα σήματα ή περιστατικά. Ένα ενθαρρυντικό στοιχείο που αφορά την Ελλάδα, είναι πως μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, αλλά ειδικά από τη δεκαετία του 2010 κι έπειτα, έχει υπάρξει ένα ολοένα κι ενισχυόμενο ρεύμα μονίμως περιβεβλημένων με αλεξίσφαιρο (άρα και μονίμως πολύ πιο προστατευμένων) ένστολων αστυνομικών.
Όπως με κάθε κομμάτι του εξοπλισμού όμως, έτσι και με το αλεξίσφαιρο γιλέκο, η σωστή εκπαίδευση είναι ο καθοριστικός παράγοντας για την ορθή χρήση του, αλλά και για την ενθάρρυνση της συστηματικής χρήσης του από ακόμη περισσότερους αστυνομικούς. Οι όποιοι δύσπιστοι, μπορούν με ευκολία να αντιληφθούν τη σημασία της ατομικής αμυντικής θωράκισης, μέσω εκπαιδεύσεων με σχετικά απλά σενάρια force on force. Εκείνοι οι εκπαιδευόμενοι όμως που φορούν αλεξίσφαιρα κατά τις συντηρητικές μετεκπαιδεύσεις, κατακτούν νέες δεξιότητες (όπως το να προσθέτουν τυχόν επιπρόσθετη προστασία με βαλλιστικές πλάκες γρήγορα και υπό ανορθόδοξες θέσεις κάλυψης), ενώ ταυτόχρονα η πρακτική εξάσκηση στο να κινούνται, να πυροβολούν, να εφαρμόζουν λαβές και τεχνικές χειροπέδησης (εν ολίγοις να μάχονται) φορώντας αλεξίσφαιρο γιλέκο, τους οδηγεί στο να γνωρίσουν και να αντιμετωπίσουν τους περιορισμούς που αυτό θέτει στην ευκινησία τους, αλλά και να επεκτείνουν τα όρια της αερόβιας, μα κυρίως της αναερόβιας αντοχής τους κατά τη μάχη.
Βιβλιογραφία – πηγές:
- Επιβίωση σε ένοπλες συμπλοκές, του Ανδρέα Καραβαλάκη
- Αστυνομική αυτοάμυνα, του Ηλία Λιάκου
- Research review: The effect of body armor on saving officers’ lives, της Catherine Counts
- Why today’s threats require new body armor, του Tim Dees
- Vest save lives, International Association Chiefs of Police
- Wikipedia, the free encyclopedia