Γράφει ο Λάμπρος Δημητρέλος
Στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Σύμμαχοι βρέθηκαν με τεράστια αποθέματα αχρησιμοποίητου στρατιωτικού εξοπλισμού. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που μικρότερες χώρες, όπως η Ελλάδα, προμήθευαν για πολλές δεκαετίες τις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας τους (τότε Ελληνική Χωροφυλακή & Αστυνομία Πόλεων) με υλικά προερχόμενα κυρίως από το στοκ του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Για τη χώρα μας τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα «ξενόφερτου υλικού» αποτελεί η προπολεμική (1938) στολή βρετανικής σχεδίασης, η επονομαζόμενη BattleDress, (ελληνιστί «Μπαλντρές»!), η οποία κυριαρχεί μέχρι σήμερα σε όλα τα Όπλα των Ε.Δ. και όλες τις Υπηρεσίες των Σ.Α.
Διαβάστε επίσης
Γενικότερα, η στολή συμβολίζει και κωδικοποιεί τις προτεραιότητες αυτού που τη φορά. Μεταπολεμικά κατέστη σαφές διεθνώς, πως η στολή του μαχητή πρέπει να συμβάλλει στην απόδοσή του στη μάχη και όχι να αποτελεί μονάχα μέσο αναγνώρισης ή προστασίας από τις περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως παλαιότερα. Σήμερα, οι μεταβολές στην τεχνολογία και στις τακτικές του πεδίου απαιτούν όλο και πιο λειτουργικές στολές (αλλά και νέους πιο ανορθόδοξους τρόπους ένδυσης, όπως τα casualρούχα αντί στολής σε συγκεκριμένες περιπτώσεις), σύγχρονο εξοπλισμό και διαφορετική προσέγγιση για την κατανόηση της φύσης της ένοπλης αντιπαράθεσης.
Οι ασύμμετρες απειλές ασφαλείας με προεξάρχουσες την τρομοκρατία και τις τυφλές επιθέσεις σε πρωτεύουσες και μεγάλες πόλεις της Ευρώπης, έχουν οδηγήσει πολλές χώρες στην ανάπτυξη αστυνομικών που φορούν “streetfriendly” πολιτικά ρούχα, σε καίρια & πολυσύχναστα σημεία, με πρωταρχικό αντικειμενικό σκοπό τον έγκαιρο εντοπισμό «μοναχικών λύκων» ή οργανωμένων τρομοκρατικών ομάδων και κατόπιν την αντιμετώπισή τους. Οι αστυνομικοί αυτοί ειδικεύονται σε τεχνικές παρακολούθησης, αλλά ταυτόχρονα είναι και υψηλού επιπέδου operator, με πολύ μικρούς χρόνους ανταπόκρισης. Ενδεικτικά αναφέρεται πως κατά την επίθεση στη γέφυρα του Westminsterτον Μάρτιο του 2017, Βρετανοί αστυνομικοί CTSFO(Counter-Terrorism Specialist Firearms Officers) αναπτύχθηκαν σε λιγότερο από 6 λεπτά και επιχείρησαν κατά του δράστη. Αυτού του είδους οι αστυνομικοί ενδέχεται να μη φορούν στολή, ωστόσο λόγω της κατά το ήμισυ tacticalφύσης της αποστολής τους επιλέγουν casualρουχισμό, ο οποίος όμως πληρεί τα κριτήρια άνεσης, αντοχής, προστασίας κλπ των επιχειρησιακών στολών που αναφέρθηκαν παραπάνω, καθώς σε περίπτωση κατασταλτικής ενέργειας θα πρέπει ο πολιτικός ρουχισμός τους να συνεργαστεί άριστα με τον επιχειρησιακό εξοπλισμό που θα φορέσουν εκείνη τη στιγμή.
Η στολή αποτελεί βασικό στοιχείο της αστυνομικής παρουσίας, η οποία με τη σειρά της αποτελεί το πρώτο σκαλοπάτι της κλίμακας μέσων άσκησης ελέγχου από τον αστυνομικό προς τον ύποπτο. Καθίσταται λοιπόν σαφές πως μια προβλεπόμενη, περιποιημένη και πλήρης στολή, σε συνδυασμό με το ίδιο το παράστημα του αστυνομικού, αλλά και τα υλικά που αυτός φέρει (αλεξίσφαιρο, όπλα κλπ) συντελεί στην αυθυποβολή του υπόπτου και τελικά τον καθιστά συνεργάσιμο ή μη. Σε σχετικές συνεντεύξεις με πράκτορες του FBI, κρατούμενοι που είχαν καταδικαστεί για δολοφονίες αστυνομικών ανέφεραν πως όταν οι αστυνομικοί που τους ήλεγχαν είχαν αντιεπαγγελματική εμφάνιση, ένιωθαν ότι μπορούν εύκολα να τους αντισταθούν επιτιθέμενοι και να διαφύγουν. Κατά την ανάλυση αυτών των συνεντεύξεων διαπιστώθηκε ότι μια λερωμένη, ζαρωμένη, φθαρμένη στολή ή μια κακοφορεμένη ζώνη εξάρτυσης, καθιστούσε υποσυνείδητα στα μάτια του κακοποιού τον αστυνομικό ως εφησυχασμένο, απροετοίμαστο και ανήμπορο ν’ αντιδράσει σε μια επίθεση. Αρκεί όμως η στολή του αστυνομικού μόνο να «δείχνει» επαγγελματική; Φυσικά και όχι, καθώς η στολή παίζει καθοριστικότατο ρόλο τόσο για την υγεία, όσο για την ασφάλεια και τελικά για την επιβίωση των αστυνομικών. Η Ελλάδα έχει ευτυχώς ακολουθήσει την παγκόσμια τάση σε αυτό το θέμα, καθώς τα τελευταία έτη η προπολεμική μπατλ ντρες έχει αντικατασταθεί στο μεγαλύτερο εύρος των αστυνομικών πεδίου, μεταξύ των οποίων και οι αστυνομικοί περιπολίας, από τη στολή επιχειρήσεων η οποία σαφώς υπερτερεί σε συγκεκριμένα κρίσιμα χαρακτηριστικά:
ΑΝΕΣΗ & ΕΥΕΛΙΞΙΑ
Η στολή επιχειρήσεων επιτρέπει στους αστυνομικούς να κινούν τα χέρια, τα πόδια, τον κορμό και το κεφάλι τους πολύ ταχύτερα και πιο άνετα σε σχέση με την κλασσική μπατλ ντρες. Κατά το τρέξιμο σε μια πεζή καταδίωξη και την ταχεία επιβίβαση/αποβίβαση από το όχημα, κατά την υπερπήδηση εμποδίων ή κατά την εφαρμογή λαβών grapplingσε υπόπτους/δράστες, είναι σημαντικό η στολή να μην εμποδίζει την ευλυγισία και να μειώνει τον κίνδυνο τραυματισμού λόγω τυχόν ύπαρξης περιττών αξεσουάρ (π.χ. το πιάσιμο μιας γραβάτας). Επίσης, πολλές σύγχρονες στολές επιχειρήσεων έχουν επιφάνειες υψηλής ελαστικότητας σε κρίσιμα σημεία όπου βρίσκονται αρθρώσεις με μεγάλο εύρος κίνησης, όπως οι μασχάλες και οι βουβώνες, ενώ κάποιες είναι κατασκευασμένες εξ’ ολοκλήρου από υφάσματα μεγάλης ελαστικότητας προς όλες τις κατευθύνσεις.
Η άμεση αλλαγή επιπέδου και η λήψη διαφόρων θέσης βάλλοντος, ακόμη και σε στενούς χώρους πίσω από καλύψεις είναι κρίσιμης σημασίας για την επιβίωση των αστυνομικών πεδίου. Μια άνετη και με ελαστικότητα στολή επιχειρήσεων διευκολύνει αυτές τις κινήσεις, βελτιώνοντας την ευλυγισία του operator.
ΑΠΟΘΗΚΕΥΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Μια καλή στολή επιχειρήσεων έχει πολλές τσέπες, τόσο εξωτερικές όσο και εσωτερικές, σε διάφορα σημεία. Έτσι προσφέρει στους αστυνομικούς άφθονο χώρο για την αποθήκευση τμημάτων του εξοπλισμού τους. Όσα περισσότερα είναι τα σημεία αποθήκευσης υλικών στη στολή του αστυνομικού, τόσο ευχερέστερη και ταχύτερη καθίσταται η πρόσβαση σε αυτά, μειώνοντας ταυτόχρονα την πιθανότητα της τοποθέτησής τους σε μη ασφαλή σημεία επάνω στο σώμα του αστυνομικού.
Οι ποιοτικές στολές επιχειρήσεων είναι κατασκευασμένες με τρόπο και υλικά τέτοια, ώστε να συνδυάζουν την καλύτερη δυνατή προστασία από τις περιβαλλοντικές συνθήκες με την αντοχή. Σε αυτά τα χαρακτηριστικά προστίθεται και η πρακτικότητα λόγω της άνετης σχεδίασης και της ύπαρξης άφθονων τσεπών και θηκών.
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Οι αστυνομικοί πεδίου αναγκάζονται πολύ συχνά να υπομείνουν την πολύωρη έκθεσή τους σε ακραίες καιρικές συνθήκες, όπως ζέστη, υγρασία, καύσωνες, κρύο, παγετούς, χιόνια, καταιγίδες, ανέμους και ηλιακή ακτινοβολία. Οι παραπάνω καταστάσεις δεν είναι μόνο δυσάρεστες και επικίνδυνες αυτές καθ’ αυτές, αλλά παράλληλα αποσπούν την προσοχή των αστυνομικών περιορίζοντας τις ικανότητές τους στη διαχείριση και την αντιμετώπιση των περιστατικών. Οι στολές επιχειρήσεων παρέχουν πολύ καλύτερη προστασία σε σχέση με τις συμβατικές στολές που έχουν ως βάση το πουκάμισο και κάποιο μπουφάν, καθώς συνδυάζουν τεχνολογία και διαπνέοντα υλικά όπως softshellυφάσματα, goretexεπενδύσεις και άλλα, τα οποία απομονώνουν πολύ αποτελεσματικότερα το ανθρώπινο σώμα από το εξωτερικό περιβάλλον, ενώ συχνά προσφέρονται και με ειδικές ζώνες αερισμού, απομάκρυνσης υγρασίας κ.α.
ΟΡΑΤΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΙΜΟΤΗΤΑ
Οι αστυνομικοί πεδίου κινούνται ανάμεσα σε μια λεπτή γραμμή μεταξύ αναγνωρισιμότητας και απόκρυψης. Αν ξεχωρίζουν εύκολα και φαίνονται από πολύ μακριά, οι δράστες θα τους αντιλαμβάνονται πολύ νωρίτερα και θα εκμεταλλεύονται το μεγάλο αυτό χρονικό διάστημα για να σχεδιάσουν τη διαφυγή ή/και την επίθεσή τους. Στον αντίποδα, αν δεν ξεχωρίζουν σχεδόν καθόλου, θα κινδυνεύουν από άλλους παράγοντες όπως η κίνηση και η κυκλοφορία των οχημάτων. Οι σύγχρονες στολές επιχειρήσεων ισορροπούν μεταξύ των δύο, παρέχοντας το σωστό επίπεδο ορατότητας. Μια ακόμη σημαντική παράμετρος είναι η αναγνωρισιμότητα της ιδιότητας των αστυνομικών στο πεδίο. Έρευνες στις Η.Π.Α. και αλλού έχουν καταδείξει οτι οι στολές επιχειρήσεων και ο αντίστοιχος εξοπλισμός, των αστυνομικών έχουν ισχυρή ψυχολογική επίδραση στο κοινό, λειτουργώντας αποτρεπτικά, καθώς οι πολίτες (αλλά και οι κακοποιοί) συνδυάζουν αυτήν την “tactical” εικόνα με υψηλά επίπεδα ικανοτήτων και εκπαίδευσης. Αδιαμφισβήτητη είναι αυτή η ψυχολογική επίδραση και μεταξύ των ίδιων των αστυνομικών, ειδικά όταν καλούνται να υλοποιήσουν πιο σύνθετες και απαιτητικές αποστολές στο πεδίο.
Η αναγνωρισιμότητα είναι ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο για τους αστυνομικούς πεδίου, τόσο από τους πολίτες, όσο και από τους συναδέλφους τους κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης. Οι στολές επιχειρήσεων μπορούν να συνδυαστούν ευκολότερα με ευκρινή ανακλαστικά διακριτικά, κάτι που μπορεί να συμβεί δυσκολότερα με τις συμβατικές στολές τύπου μπατλ ντρες του 1938.
ΑΝΤΟΧΗ
Οι αστυνομικές στολές επιχειρήσεων είναι σχεδιασμένες με βάση τις σύγχρονες στρατιωτικές στολές επιχειρήσεων. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι στιβαρές, κατασκευασμένες από ανθεκτικά υλικά. Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ ανθεκτικότερες στους λεκέδες, τη φθορά και τα σχισίματα σε σχέση με τις συμβατικές μπατλ ντρες, οι στολές επιχειρήσεων είναι επίσης ενισχυμένες σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως οι βουβώνες, τα γόνατα και οι αγκώνες. Αυτό παρέχει επιπρόσθετη προστασία για τους αστυνομικούς σε περιοχές του σώματός τους, οι οποίες αναπτύσσουν υψηλή τριβή ή έρχονται σε επαφή με τραχιές σκληρές επιφάνειες.
Η ανθεκτικότητα των σημερινών στολών επιχειρήσεων είναι παροιμιώδης. Τα ειδικά υλικά και η στοχευμένη σχεδίασή τους συντελούν τα μέγιστα στην αντιμετώπιση τυχόν υψηλών συντελεστών τριβής και άλλων κακουχιών όταν ο αστυνομικός κινείται κι επιχειρεί σε «δύσκολα» τερέν.
Οι σημερινές επιχειρησιακές ανάγκες απαιτούν από τους αστυνομικούς να μεταφέρουν πολύ περισσότερο εξοπλισμό από αυτόν που μετέφεραν οι συνάδελφοί τους 20 και 30 χρόνια πριν. Αν λ.χ. το 1990 ανέφερε κανείς σε έναν αστυνομικό ότι τα επόμενα χρόνια θα έφερε 4 ή 5 γεμιστήρες πιστολιού ή ότι θα έχει ως μέρος του εξοπλισμού του, τουρνικέ και αιμοστατικά, αυτός θα τον κοιτούσε σαν εξωγήινο. Η αυτονόητη σήμερα, αύξηση του εξοπλισμού δημιουργεί την ανάγκη προσαρμογής όλων αυτών των υλικών στις στολές, καθιστώντας τες στην ουσία «υποστηρικτικά συστήματα εξοπλισμού». Η διαφορά λοιπόν μεταξύ της στολής επιχειρήσεων και της «πουκαμισάτης» μπατλ ντρες δεν έγκειται μόνο στην εμφάνιση και τη λειτουργικότητα, αλλά πολύ βαθύτερα. Έγκειται στην ασφάλεια των αστυνομικών και στις ζωτικής σημασίας δεξιότητες που αυτοί μπορούν να υλοποιήσουν χρησιμοποιώντας τον σχετικό επιπρόσθετο εξοπλισμό τους, τον οποίο φέρουν μόνο και μόνο επειδή τους το επιτρέπει η στολή επιχειρήσεων που φορούν.
Στον 21ο αιώνα, η επιβίωση έχει καταστεί ο πρωταρχικός στόχος της σχεδίασης, της παραγωγής και της υιοθέτησης στολών…
Δεν υπάρχει χαρακτηριστικότερο παράδειγμα σύνδεσης της επιβίωσης του αστυνομικού με τη στολή του, από αυτό των αστυνομικών που επιχειρούν κατά τη διάρκεια ταραχών προς αποκατάσταση της τάξης. Οι αστυνομικοί αυτοί φορούν ειδικές βραδύκαυστες στολές επιχειρήσεων, καθώς μεταξύ άλλων η σωματική τους ακεραιότητα απειλείται από τις ρίψεις βομβών μολότωφ και άλλων αυτοσχέδιων εμπρηστικών μηχανισμών.
Βιβλιογραφία – Πηγές:
- Στρατιωτικές στολές του 20ου αιώνα, του ChrisMcNab
- The psychological influence of the police uniform, τουRichard R. Johnson
- Apparel Advantages: The Benefits Of Tactical Uniforms, τουAvinash Reddy
- The Benefits of Police Battle Dress Uniforms, τηςJessie Green
- Tactical vs. Traditional Uniforms, άρθρο από lawofficer.com